مقایسه دو روش اندازه گیری کلاسیک و سوال - پاسخ از نظر تأثیر خصوصیات آزمودنی ها بر ویژگی های سوال و بالعکس

پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو نظریه کلاسیک اندازه گیری و نظریه سوال - پاسخ (IRT) از نظر تأثیر خصوصیات آزمودنی ها بر ویژگی های سوال و بالعکس انجام شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی - توصیفی بود. از روش کتابخانه ای به منظور بررسی جنبه های نظری و از روش توصیفی به منظور بررسی جنبه های عملی استفاده شد. در بررسی عملی، پاسخنامه های داوطلبان ورود به دانشگاه های کشور در رشته ریاضی - فیزیک در آزمون اختصاصی درس ریاضی و در رشته علوم تجربی در آزمون اختصاصی درس زیست شناسی مورد استفاده قرار گرفت. از بین کلیه داوطلبان در گروه آزمایشی ریاضی - فیزیک، ابتدا به روش نمونه گیری سیستماتیک یک گروه ۳۰۰۰ نفری انتخاب شد و سپس با توجه به نرم افزار مورد استفاده و حجم نمونه لازم برای پاسخگویی به سوالات تحقیق در روش کلاسیک و سوال - پاسخ، چندین گروه نمونه انتخاب گردید. از بین داوطلبان گروه علوم تجربی نیز یک گروه ۱۰۰۰ نفری برای بررسی سوال تحقیق انتخاب شدند. دو سوال تحقیقی مورد مطالعه در این مقاله، همه از لحاظ نظری بررسی شد و در هر کدام، مزیت ها و برتری های نظریه سوال - پاسخ بر نظریه کلاسیک مورد بحث قرار گرفت. از جنبه عملی نیز، سوالات تحقیق بررسی شد. به منظور تحلیل داده ها از روش های آماری مورد استفاده برای تحلیل سوالات بر پایه مدل کلاسیک اندازه گیری، شامل میانگین یا درجه دشواری سوالات، واریانس سوالات، ضریب همبستگی دو رشته ای و ضریب همبستگی دو رشته ای نقطه ای استفاده شد. برای آزمون ها در این مدل نیز از پایایی به روش ضریب آلفا (کودر- ریچاردسون ۲۰)، توزیع فراوانی و نمودار نمرات آزمون ها استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها در نظریه سوال - پاسخ، از روش های آماری مانند آزمونt وابسته، ضریب همبستگی پیرسون، جذر میانگین خطاها ، و آزمون های معنی داری آنها استفاده شد و مقایسه بین دو روش انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ویژگی های دو گروه نمونه که از نظر توانایی با یکدیگر تفاوت دارند، بر برآورد شاخص های سوال در نظریه CTT تأثیر می گذارد ولی بر برآورد پارامترهای سوال در نظریه بی تأثیر است. همچنین بررسی ها نشان داد که در CTT برآورد پارامتر توانایی تحت تاثیر ویژگی های سوالات قرار گرفته و متفاوت است اما در IRT ویژگی های سوالات در برآورد پارامتر توانایی آزمودنی ها بی تأثیر بوده و پارامتر توانایی همچون پارامترهای سوال، یک پارامتر نامتغیر و بدون اریب است.