مقایسة ساختاری معارف‌العوارف، اثر عبدالرّحمنِ بُزغُش شیرازی با ترجمۀ عوارف‌المعارف، اثر ابومنصورِ عبدالمؤمن اصفهانی

نگاه اهل تحقیق و عارفان و سالکان طریقت به آثار عرفانی، اغلب بر متونی متمرکز بوده است که علاوه بر طرح مبانی نظری، برنامه‌ها و راهکارهایی تربیتی ارائه دهند. عوارف‌المعارف در ابتدای سدة هفتم، مجموعه معارف زاهدانه‌ای را عرضه کرد که موجب شد تا قرن‌ها تدریس آن، پیش‌شرط تأسیس بعضی خانقاه‌ها باشد. عوارف‌المعـارف ابوحفص شهاب‌الدّین عمر سهروردی علاوه بر طرح مبانی سلوک عرفانی، به بیان حدّ و مرز و جوانب مثبت و منفیِ هر دستور صوفیانه می‌پردازد و ازاین‌روی به­لحاظ نقد   دیدگاه­های مخالفان تصوّف، معرّفی متشبّهان و چگونگی رفع شبهات، شاخص است. ضرورت ترجمة این اثر و اهتمام بدان موجب شد هریک از مترجمان به تناسب، بهره‌ای به مخاطبان برسانند. از میان ترجمه‌ها، به بررسی تطبیقی دو اثر پرداخته‌ایم که هر دو در انتهای قرن هفت و ابتدای قرن هشت پدید آمده است؛ ترجمة ابومنصور اصفهانی و ترجمة عبدالرّحمن شیرازی. نوع پردازش ساختاری متن، سبک زبانی و بیانی مترجمان، برتری‌ها و نقاط ضعف هریک، ازجمله نکاتی است که در این مقاله بررسی شده‌اند. مهم‌ترین یافتة این پژوهش آن است که ترجمة عوارف‌المعارف صرفاً اقتباسی از عوارف‌المعارف محسوب می‌شود و معارف‌العوارف ترجمه‌ای دقیق، جامع و متعهّد به پیام سهروردی است؛ هرچند که نثر ابومنصور اصفهانی خیال‌انگیزتر (دارای صورخیال بیشتر) است و فضای شاعرانه‌تری دارد.