مفهوم عدالت از نظر فقهای مذاهب خمسه و نقد و بررسی آن

ماهیت بحث این مقاله «عدالت قاضی» می‌باشد. «عدالت» از منظر فقهای مذاهب خمسه، تعاریف متفاوت و مختلفی دارد. فقهای شافعیه، عدالت را پرهیز از گناهان کبیره و عدم اصرار بر گناهان صغیره تعریف کرده‌اند. حنابله، آن را اعتدال حالات شخص در رفتار و گفتار می‌دانند. از نظر مالکیه حفاظت دین‌دارانه از ارتکاب گناهان کبیره و نگهداری خود از گناهان صغیره، ادای امانت و تعامل نیکو داشتن است. حنفیه آن را استقامت در امور اسلامی، اعتدال عقل و مباره با هوای نفس می‌دانند. فقهای امامیه نیز دو دیدگاه دارند: برخی مفهوم عدالت را از قبیل ملکه دانسته‌اند و برخی دیگر ملکه بودن عدالت را صرفاً مستند به معنای لغوی آن می‌دانند. در این راستا برخی قائلند که عدالت دارای حقیقت شرعیه نیست و برخی دیگر تعاریف دیگری ارائه داده‌اند. در این مقاله، ادله اقوال فقها در این باره، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.