مفسری نامدار از خطه طوس (گذری بر احوالات میرزا محمد مشهدی و نگاهی به تفسیر تبیان)

میرزامحمد بن محمدرضای قمی مشهدی (م. حدود 1125ق.) صاحب تفسیر معروف "کنزالدقائق و بحرالغرائب" از علمای دوره صفویه است که آثار متعددی در زمینه های قرآنی، فقهی و کلامی از وی به یادگار مانده است. از شاخصه های اصلی عصر مؤلف، نهضت فارسی نویسی و غلبه دیدگاه اخباری و پیدایش آثار و تفاسیر روایی می باشد. میرزامحمد مشهدی نیز از یک سو تلاش نموده است همسو با این رویکرد علمی و فرهنگی، دو تفسیر روایی تبیان سلیمانی به فارسی و کنزالدقائق و بحرالغرائب را به عربی سامان دهد و از دیگر سو، با فاصله گرفتن از دیدگاه اخباری ها، اندیشه های اصولی را در تفسیر دخیل سازد. در این نوشته ضمن بیان شرح حال مفسر، به معرفی تفسیر تبیان سلیمانی و شیوه ی تفسیری وی پرداخته و آنگاه نگاهی اجمالی به نسخه های خطی تفسیر خواهیم داشت. Abstract “Mirza Mohammad ibn Mohammad Reza Qummi Mashhadi” (Died about 1125 AH) is a scholar of the Safavid period (12th century AH) and master of famous interpretation “Kanz aldqayeq va Bahr alghrayb”. He has left numerous works in the fields of Quran, jurisprudence and theology. The main characteristic of the author’s era, is the movement of Persian language and dominance of predicative approach and occurrence of narrative interpretations and works. Mirza Mohammad Mashhadi in line with this scientific and cultural approach, produces two narrative interpretations of “Tebyan-e Soleimani” in pershian and “Kanz aldqayeq va Bahr alghrayb” in Arabic. In this paper, providing a brief biography of the interpreter, we will introduce the interpretation of  “Tebyan-e  Soleimani” and the commentator interpretive style. And we will have an overview in the manuscripts of the commentary.