مطالعۀ مقایسه‌ای تصویر زن از دیدگاه هندسی در دیوارنگاره‌های کاخ‏ها و خانه‌های اصفهان

یکی از نقوش پرکاربرد در دیوارنگارة کاخ‏ها و خانه‏ها نقوش زنان است. این نقوش به صورت‌های گوناگونی تصویرسازی شده است. دیوارنگاری در ایران قدمتی دیرینه دارد. دورة صفویه زمان توسعه و تحول نگاره در زمینة اشکال و مفاهیم به کار برده در آن است. از نمونه‏های آن می‏توان به بناهایی در اصفهان در کاخ‏ها همچون عالی‌قاپو و چهلستون اشاره کرد. در خانه‏های ارامنة اصفهان نقاشی‏های دیواری وجود دارند که در آن‌ها نقوش زن بسیار دیده می‏شوند. هدف این مقاله شناخت و مطالعة دقیق دیوارنگاره‏های دارای نقوش زنان در بناهای تاریخی است. پژوهش‌گران دیگر در این گستره به جنبه‏های مختلفی همچون فناوری ساخت، نحوة اجرای این نقاشی‏ها و مطالعة مفهومی نقوش زن در دیوارنگاره‏ها پرداخته‏اند و هریک به شکلی مجزا این موارد را تحلیل و بررسی کرده‏اند. این مقاله با شیوة مطالعة مقایسه‏ای به تحلیل ویژگی‏های مشترک و متفاوت دیوارنگاره‏ها پرداخته و با نگاه ویژه به ویژگی‏های هندسی، نگاره‏های کاخ‏‌ها را با خانه‏ها مقایسه کرده است. ‏با بررسی‏های انجام‌شده آشکار شد زنان نیمی از‏ تابلوهای چهره‌نگاره را پر کرده‏اند و اشکال مشخصی همچون مربع و مستطیل پرکاربردترین قاب‏های استفاده‌شده‌اند. این قاب‏ها از شکل معماری تأثیر پذیرفته‏اند و چینش آن‌ها در خانه‏ها در فضای دید میهمان و در کاخ‏ها در کلیة فضاهای مجوف است. این مقاله برای نخستین‌بار به ساختار مقایسه‏ای تصویر زن از دیدگاه هندسی و شباهت‏ها و تفاوت‏های این نقوش در کاخ‏ها و خانه‏های اصفهان می‏پردازد و سعی بر آن دارد با مطالعات کتابخانه‏ای‏ و برداشت‏های میدانی و با کمک مدل‏سازی ترسیمی، به تحلیل مقایسه‏ای داده‏ها بپردازد.