مطالعه وضعیت عملکرد درون‎سازمانی نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای در ایران

هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی وضعیت نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای درون‎سازمانی در ایران است.  روش‌شناسی پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و برای انجام آن از روش پژوهش پیمایشیِ ارزیابانه استفاده شده است. روش گردآوری داده‌ها، مصاحبه با صاحب‎نظران و ارزیابی با استفاده از سیاهۀ وارسی است. جامعۀ پژوهش 23 نرم‌افزار کتابخانه‌ای درون‎سازمانی بوده است که به‎صورت سرشماری مطالعه شده‎اند. یافته‌های پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان داد از مجموع 23 نرم‌افزار کتابخانه‌ای درون‌سازمانی، 9 نرم‌افزار در حال حاضر در حال فعالیت هستند. همچنین، دلایل عمدۀ روی‎آوردن کتابخانه‌ها یا سازمان‌های ذینفع به تدوین نرم‌افزارهای درون‌سازمانی، کاهش هزینه‌ها، تعریف کارکردهای ویژه برای مؤسسه، یکپارچگی محیط نرم‌افزاری مؤسسه و ارتباط نرم‌افزار کتابخانه با سایر نرم‌افزارهای مؤسسه و یا مانند سازمان‌های نظامی، مسایل امنیتی بیان شده است. دیدگاه کتابداران از نرم‌افزاهای درون‌سازمانی در دو بخش عملکردی و فنّی، نشان داد که از لحاظ شاخص‌های عملکردی، بخش امانت نرم‌افزار پند با 4/64%، بخش امانت نرم‌افزار پروان با 1/70%، بخش امانت نرم‌افزار تهران با 2/56%، بخش امانت نرم‌افزار ماوا با 80% و بخش مدیریت اطلاعات (امانت و سفارش‎ها) نرم‌افزار سیماد با 7/72%، نسبت به سایر شاخص‌های بخش عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین، از لحاظ شاخص‌های فنّی، بخش عملیاتی نرم‌افزار پند 6/46%، قابلیت اطمینان نرم‌افزار سیماد 100 %، بخش عملیاتی نرم‌افزار دانشگاه تهران 3/33%، بخش نگهداری نرم‌افزار تهران 53/61%، بخش کارایی نرم‌افزار مأوا 100% نسبت به سایر شاخص‌های فنّی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. نتیجه‌گیری: نتایج به‎دست‎آمده از این پژوهش نشان داد از بُعد شاخص‌های فنّی، نرم‌افزارهای درون‌سازمانی استانداردهای فنّی نرم‌افزارها را کامل رعایت نکرده‌اند. چنانچه این نرم‎افزارها بخواهند همگام با تغییرات در استانداردهای فراداده‌ای و مدل‌های مفهومی جدید حرکت کنند و ارتقا یابند، اصلاح آنها هزینه‌های هنگفتی را  بر سازمان تحمیل می‎کند و در نهایت به‎دلیل عدم‌پشتیبانی و به‎روز نشدن با تغییر و تحولات، نرم‌افزارهای موجود به بن‎بست می‎رسند و سبب اتلاف وقت و هزینه می‎شوند.