مطالعه نماتود‌های بیمارگر حشرات خانواده Heterorhabditidae و Steinernematidae در خراسان شمالی

نماتود‌های بیمارگر حشرات یکی از عوامل مهم‌ کنترل زیستی به‌شمار می‌روند. در دهه اخیر، به‌دلیل کاربرد رو به رشد این گروه از بیمارگر‌ها، شناسایی این عوامل بسیار اهمیت یافته است. در این تحقیق به منظور جدا‌کردن نماتود‌های بیمارگر احتمالی در خاک، نمونه‌برداری از 3 زیستگاه مختلف منطقة بجنورد، در سال 1390، انجام شد. در ادامه برای تعیین هویت گونه‌های بومی، نماتود‌های بیمارگر جمع‌آوری شدند، از مشخصات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی به‌همراه داده‌های مولکولی و لقاح درون و بین‌گونه‌ای استفاده شد. با استفاده از تله‌گذاری با لارو پروانة موم‌خوار بزرگ، از بین 50 نمونه خاک جمع‌آوری‌شده، 5 جدایه از 2 جنس Steinernema و Heterorhabditis جدا شد. تعیین مشخصات مولکولی با اتکا به مشخصات ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی به گروه‌بندی جدایه‌های Steinernema موسوم به Boj1، Boj7، Boj8 و Boj9 در گروه گونه‌ای feltiae و جدایه HBoj از جنس Heterorhabditis در گروه bacteriophora منجر شد. تحلیل نسب‌زایی داده‌های توالی ناحیه ژنی ITS نیز، تعلق جدایه‌ها به گروه‌های تعیین‌شده با مشخصات ریختی را تأیید کرد. تبارنمای بازسازی‌شده براساس ناحیه ژنی ITS نشان داد ریخت‌سنجی مربوط به گروه feltiae با سایر جدایه‌های این گروه در یک شاخه قرار می‌گیرند. همچنین، جدایة HBoj با سایر جدایه‌های گونة H. bacteriophora در یک شاخه قرار گرفت. نتایج آزمون لقاح درون و بین‌گونه‌ای جدایه‌های Boj1، Boj7، Boj8 و Boj9 با گونه مرجعSteinernema feltiae ، مؤید آن بود که جدایه اول، Boj1، به گونه S. feltiae تعلق دارد. 3 جدایه دیگر، Boj7، Boj8 و Boj9، به سایر گونه‌های جنس Steinernema تعلق داشتند.