مطالعه روغن‌فرار کشت بافت رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و مقایسه آن با گیاه کامل

مقدمه: گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) گیاهی علفی، معطر و پایا از خانواده چتریان است که در مناطق مختلف ایران مورد استفاده خوراکی و دارویی قرار می‌گیرد و امروزه در بسیاری از نقاط جهان کشت و سازگار شده است. با توجه به اهمیت و کاربرد وسیع اسانس گیاه در ساخت داروها، مواد غذایی و آرایشی، بهداشتی تصمیم بر آن شد که کشت سلولی گیاه مورد بررسی قرار گیرد. هدف: هدف از این مطالعه، تولید و نگهداری کالوس از بذر گیاه رازیانه و بررسی توانایی کالوس برای تولید متابولیت‌های ثانویه و مقایسه آن با متابولیت‌های تولید شده در گیاه کامل است. روش بررسی: بذرهای گیاه رازیانه، با قرار گرفتن در محلول‌های استریل‌کننده، استریل شدند و بعد از رشد در محیط آگار 8/0 درصد و تولید دانه رست، قسمت‌های فوقانی دانه رست در شرایط کاملاً استریل به محیط کشت MS اتوکلاو شده که دارای مقادیر مشخصی از هورمون‌های گیاهی بود منتقل و جهت رشد و ایجاد کالوس در گرمخانه در دمای 2±25 درجه سانتی‌گراد و در شرایط نور نگهداری شدند. بعد از ایجاد مقادیر لازم از کالوس سبزرنگ، عصاره دی‌کلرو متانی کالوس تهیه شده و به دستگاه GC تزریق گردید. اسانس حاصل از سرشاخه‌های هوایی گیاه کامل نیز به دو روش تقطیر با آب داغ و بخار داغ تهیه و جهت تعیین ترکیبات موجود به دستگاه GC/MS تزریق شد. یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که بیشترین درصد ترکیبات موجود در اسانس گیاه را ترانس آنتول، استراگول و فنچون تشکیل می‌دهند. در مقابل کالوس شامل(E,E) 2,4 – Decadienal به میزان 64/22 درصد و 1,8 cineole به میزان 35/17 درصد بودند.نتایج حاکی از آن است که کالوس به دست آمده از گیاه رازیانه در محیط MS و با هورمون‌های گیاهی فوق توانسته است ترکیبات فرار تولید نماید.