مطالعه تطبیقی روشهای تعرفه‌گذاری عوارض جاده‌ای در جهان و بررسی وضعیت قیمت‌گذاری آزادراههای عوارضی در ایران

امروزه در سطح دنیا تمایل به سوی ساخت زیربناهای دارای امکان مشارکت بخش غیردولتی به جای زیربناهای عمومی با امکان استفاده رایگان در حال افزایش است. ساخت و توسعه راهها از طریق مشارکت بخش غیردولتی به دلیل استحصال فواید و نتایج مطلوبی همچون کمک به جبران کمبود بودجه عمومی به منظور ساخت و نگهداری راهها، پاسخگویی به رشد ترافیک (تقاضا)، از سوی کشورها پذیرفته شده و اجرا می‌گردد. عوارض یکی از مشخص‌ترین فرمهای تأمین اعتبار از کاربران در توسعه راههاست. در بحث تعیین نرخ عوارض با دو مسأله مواجه هستیم؛ یکی بحث هزینه‌یابی حمل‌ونقل و موضوع مهم دیگر، بحث تخصیص هزینه است و این که هزینه ایجادشده را به چه نسبتی و بر چه اساسی بین انواع وسایل نقلیه مختلف توزیع نماییم، به طوری که هر وسیله نقلیه، سهم خود را به طور عادلانه پرداخت نماید. در اخذ عوارض اهداف متفاوتی می‌تواند وجود داشته باشد و بسته به این که استراتژی اخذ عوارض چه باشد، میزان آن نیز متغیر است. اصول هزینه‌یابی و تعرفه‌گذاری در کشورهای مختلف بر این اساس است که کل حمل ونقل را شامل می‌شود و مختص راههای عوارضی نمی‌باشد. مثلاً سیاست مالیات بر سوخت در جایی کاربرد دارد که هزینه حمل‌ونقل از استفاده‌کنندگان از شبکه راهها اخذ می‌شود، نه از استفاده‌کنندگان از راههای عوارضی. از آنجا که زیرساختهای حمل ونقل در کشور ما به طور رایگان عرضه می‌شود، استفاده از این روشها کاربردی ندارند.