مطالعه تأثیر عوامل هیدرو اقلیم بر مخاطرات طبیعی استان گلستان با تأکید بر سیلاب

مقدمه: بلایای طبیعی از جمله مشکلاتی است که بشر علیرغم پیشرفت‌های روزافزون خود نتوانسته مانع رخ داد آنها گردد. ایران با دارا بودن 31 مورد از 40 نوع بلای طبیعی ثبت شده یکی از آسیب‌پذیرترین کشور‌های جهان است. با عنایت به این موضوع پژوهش درصدد پهنه‌بندی خطر وقوع سیل در استان گلستان و تعیین تعداد افراد ساکن در هر یک از نواحی خطر اعم از جمعیت شهری و روستایی می‌باشد. روش‌ها: در مطالعه حاضر با استفاده از داده‌های دبی، حداکثر لحظه‌ای سالانه، داده‌های ماهانه و سالانه ایستگاه‌های باران‌سنجی و آب‌سنجی وزارت نیرو طی دوره آمار 1388-1365 ضریب سیل‌خیزی و شرایط اقلیمی استان گلستان بررسی شد. ضریب سیل‌خیزی با دوره برگشت 25 ساله دبی حداکثر لحظه‌ای سالانه برای هر ایستگاه با استفاده از رابطه هاگر تعیین گردید. در ادامه با استفاده از روش کریجینگ نقشه پهنه‌بندی خطر سیلاب ترسیم گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد حداکثر ضریب سیل‌خیزی به میزان 6/3 مربوط به ایستگاه پس پشته در شهرستان مینودشت و کمترین آن به میزان 36/0 مربوط به ایستگاه بندر ترکمن می‌باشد. بر اساس یافته‌ها 5/20درصد سطح استان در پهنه با خطر خیلی زیاد وقوع سیل، 7/20 درصد در پهنه خطرزیاد، 6/39 درصد در پهنه با خطر متوسط و 2/19 درصد در محدوده خطر کم وقوع سیل واقع شده است. همچنین 6/18درصد جمعیت روستایی استان گلستان در محدوده با خطر خیلی زیاد وقوع سیل 5/14 درصد در محدوده با خطرزیاد، 9/11درصد در محدوده با خطر متوسط و 6/6درصد در محدوده با کم وقوع سیل زندگی می‌کنند. از طرفی 9/9 درصد جمعیت شهری در محدوده با خطر خیلی زیاد وقوع سیل، 2/10 درصد در محدوده با خطرزیاد، 9/18 درصد در محدوده با خطر متوسط، همچنین 1/9 درصد در محدوده با کم وقوع سیل ساکن هستند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان نتیجه گرفت که استان گلستان دارای خطر وقوع سیل بالایی می¬باشد به‌طوریکه 1/31 درصد از جمعیت روستایی با ساکن‌بودن در محدوده وقوع سیل خیلی زیاد و زیاد در معرض خطرات وقوع سیل از نظر جانی و مادی قرار دارند با توجه به پهنه‌بندی خطر می¬توان مناطق با خطر بالا را شناسایی و اجرای برنامه‌های مدیریتی را الویت‌بندی نمود.