مطالعه‌ی عوامل مؤثر در شکل‌گیری مخروط‌افکنه‌های گوزل‌دره و کرفس و بررسی فعالیّت‌های تکتونیکی در دامنه‌های جنوبی خرقان (همدان)

مطالعه‌ی مخروط­­افکنه­­های منطقه به خاطر استقرار سکونتگاه­ها، مراکز اقتصادی و انسانی، تأمین آب و عبور راه­های ارتباطی نقش مهمی در زندگی انسان­های ساکن در این مناطق دارد. مخروط­افکنه­های گوزل‌دره و کرفس  در دامنه­های جنوبی ارتفاعات خرقان در استان همدان قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی عوامل مؤثر در شکل‌گیری مخروط­افکنه­های جنوبی ارتفاعات خرقان و بررسی میزان فعالیّت‌های تکتونیکی در منطقه‌ی مورد مطالعه می­باشد. برای رسیدن به هدف فوق از روش­های کتابخانه­ای، آزمایشگاهی و میدانی استفاده شده است. مواد این تحقیق نقشه­های توپوگرافی، نقشه‌های زمین­شناسی، داده‌های اقلیمی و عکس­های هوایی می­باشد. از نرم‌افزارهای ArcGIS، Excel و Google Earth  برای ترسیم نقشه­ها و نمودارها و مشاهده‌ی عوارض استفاده شده است. بررسی شاخص­های کمّی ژئومورفولوژی، نشان‌دهنده‌ی فعال و نیمه‌فعال بودن تکتونیک در منطقه می‌باشد.  به‌عنوان نمونه شاخص Vf با مقدار 11/0 و 72/0 و شاخص S با مقدار 14/1و7/1 به‌ترتیب برای حوضه‌ی گوزل‌دره و کرفس محاسبه شده است که حاکی از فعال بودن فعالیّت‌های تکتونیکی در منطقه می‌باشد. با توجه به داده‌ها و شواهد حاصل شده، در شکل­گیری مخروط­افکنه­های منطقه عوامل مختلفی دخالت داشته­اند، که بیشترین اهمیت مربوط به عامل تکتونیک است. نقش اقلیم منطقه در سال­های اخیر در ارتباط با توسعه‌ی مخروط­افکنه­ها، کاهش پیدا کرده است. همچنین بین بسیاری از ویژگی­های مخروط­افکنه‌های منطقه و حوضه‌های شکل‌دهنده‌ی آنها مثل فیزیوگرافی و وسعت حوضه‌ی آبخیز، روابط منظم و منطقی برقرار است. در مجموع نتایج تحقیق نشان می­دهد که در شکل‌گیری مخروط­افکنه‌های منطقه عامل تکتونیک به عنوان عامل اصلی و سایر عوامل مثل اقلیم، لیتولوژی و غیره در رده‌ی بعدی قرار دارند.