مدل سازی پراکنش افعی قفقازی (Gloydius halys caucasicus) در ایران

افعی قفقازی (Gloydius halys caucasicus) تنها گونه از زیرخانواده Crotalinae در ایران است که در مناطق ساحلی ایران، بین کوه های البرز و دریای خزر یافت می­ شود. تاکنون مطالعاتی در زمینه دوشکلی جنسی، عدم تقارن فلس­ ها در ناحیه سر، بررسی صفات مورفولوژیک، مریستیک و مورفومتریک و هم­چنین بررسی صفات مریستیک نامتقارن انجام شده است. اما در ایران تاکنون مطالعه ­ای در زمینه مطلوبیت زیستگاه افعی قفقازی انجام نشده است که در این پژوهش مورد توجه قرار خواهد گرفت. در این مطالعه با استفاده از نقاط حضور گونه به­ دست آمده از کتاب ­ها، مقالات و نمونه­ های موجود در موزه ­ها و کلکسیون­ های شخصی و 19 لایه زیست اقلیمی با مدل Maxent الگوی پراکنش جغرافیایی بالقوه افعی قفقازی در ایران پیش ­بینی شد. سپس نقشه مطلوب ­ترین مناطق پراکنش با استفاده از Maxent تهیه گردید و اهمیت نسبی متغیرها براساس آزمون جک ­نایف حاصل از Maxent ارزیابی شد. در نهایت شاخص صحت ­سنجی مدل ­سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می ­دهد پراکنش کلی افعی قفقازی مناطق ساحلی ایران را شامل می شود که مطلوب ­ترین مناطق پراکنش بالقوه افعی قفقازی در ایران با نقاط حضور ثبت شده برای این گونه در ایران مطابقت دارد. پیش ­بینی پراکنش افعی قفقازی و وضعیت زیستگاه های تحت اشغال آن­ ها در مشخص کردن مباحث حفاظتی دارای اهمیت است.