مدل‌سازی تغییرات غلظت هیدروکربن‌های نفتی در عمق‌های گوناگون خاک آلوده طی فرایند گیاه‌پالایی با استفاده از منطق فازی

گیاه‌پالایی یکی از روش‌های زیستی ارزان، مؤثر و دوستدار محیط‌زیست برای کاهش آلودگی‌های نفتی خاک است، اما اندازه‌گیری کمّی غلظت هیدروکربن‌های نفتی خاک‌های آلوده طی این فرایند مشکل، وقت‌گیر و هزینه‌بر است. بنابراین، استفاده از مدلی که به محدودیت‌های موجود، صورت‌‌بندی ریاضی ببخشد و آن‌‌ها را رفع کند، بسیار مفید خواهد بود. لذا در این پژوهش، غلظت هیدروکربن‌‌های نفتی در ستون خاک طی فرایند گیاه‌‌پالایی با استفاده از منطق فازی مدل‌‌سازی شد. بدین‌منظور ستون‌‌هایی به ارتفاع 130 سانتی‌‌متر از خاک آلوده به ترکیبات نفتی جمع‌‌آوری‌شده از اطراف مخازن نفت پالایشگاه اصفهان، تهیه و بذر دو گونۀ گیاهی سورگوم و جو در 3 تکرار کشت شد. پس از گذشت 17 هفته، غلظت هیدروکربن‌‌های نفتی در اعماق 25، 50، 75 و 100 سانتی‌‌متری ستون‌‌های خاک تعیین شد. با استفاده از روش منطق فازی با تعریف دو ورودی عمق و زمان و مشخص‌کردن توابع عضویت و قوانین فازی برای سه تیمار جو، سورگوم و شاهد، غلظت هیدروکربن‌‌های نفتی در عمق‌‌های گوناگون خاک طی فرایند گیاه‌‌پالایی مدل‌‌سازی شد. نتایج مدل فازی با مقادیر اندازه‌‌گیری‌شده مطابقت خوبی داشتند. بنابراین، استفاده از روش منطق فازی برای مدل‌‌سازی تغییرات غلظت آلاینده‌‌ها طی فرایند گیاه‌‌پالایی برای سایر مناطق آلوده پیشنهاد می‌‌شود.