غلبۀ تیپِ مذهبیِ‌ مزوّر، نمودی از فهم ناروا از دین در رمان اجتماعی (با تامّل در نمونه‌های برجسته)

author

Abstract:

رمان­های اجتماعیِ پس از مشروطه، محصول جامعۀ دورۀ گذر از سنت به تجدد و میل به رهایی مطلق از سنت­های گذشته بود. در غالب این رمان­ها دین به عنوان شالودۀ سنن گذشته، آماج بیشترین انتقادها قرار گرفت. رمان­نویسان این دوره در پی آن­ بودند که فرد را در جامعه، نزدیک به آنچه در عالم واقع اتفاق می­افتد، به تصویر بکشند؛ اقتضای واقع­گرایی ارائه تصویری است که خوبی­ها و هنجارها را نیز در کنار ناروایی­ها و پلشتی­ها بنمایاند. مسئله این است که نویسندگان در تصویری که از طیف مذهبی جامعه در قالب داستان بازنموده­اند، صرفا بر روی بخشی از این طیف، یعنی شخصیت­های منفی و متظاهر تمرکز کرده و عملاً خصوصیات آنها را به دیگر تیپ­های مذهبی تعمیم داده­اند. آنها در این بین تیپ مذهبیِ دین­دارِ راستین را تقریباً نادیده انگاشته­اند. در قریب به اتفاقِ مواردی که شخصیتی مذهبی در رمان­های اجتماعی حضور دارد، کانون تمرکز، رفتارهای منفی، گناه­آلود و ریاکارانۀ اوست؛ از این رهگذر آثار مذکور غالبا از نوعی پیش­داوری نسبت به مذهب رنج می­برد. به نظر می­رسد، در پدید­آمدن چنین ذهنیتی تأثیر نوع نگاه غربی به دین ـ در مفهومِ کلیسایِ خردگریز و علم­ستیزِ قرونِ وسطایی­ـ که دین را در هیئتی منفور و تیره می­دید، نمی­تواند بی­تأثیر باشد؛ نگارنده با مطالعۀ آثار داستان­نویسان بزرگ نیمۀ نخست سدۀ حاضر، تیپ­های مذهبی شاخص را انتخاب کرده و در قالب چهار تیپِ روحانی، مذهبی غیر روحانی، زنان مذهبی و تیپ­های غیر مذهبی متظاهر به مذهب، به صورت تحلیلی بررسی کرده است. بررسی مولفه­های شخصیتی تیپ­های مذکور نشان داد که نگاه منفی به تیپ­های مذهبی و تعمیم صفات تیپ مذهبی ریاکارِ گناه­آلود به دیگر طیف­های مذهبی، تقریباً در همه داستان­های این دوره، با اندکی تفاوت در شدت و ضعف، یک امر شایع است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

غلبۀ تیپِ مذهبیِ مزوّر، نمودی از فهم ناروا از دین در رمان اجتماعی (با تامّل در نمونه های برجسته)

رمان­های اجتماعیِ پس از مشروطه، محصول جامعۀ دورۀ گذر از سنت به تجدد و میل به رهایی مطلق از سنت­های گذشته بود. در غالب این رمان­ها دین به عنوان شالودۀ سنن گذشته، آماج بیشترین انتقادها قرار گرفت. رمان­نویسان این دوره در پی آن­ بودند که فرد را در جامعه، نزدیک به آنچه در عالم واقع اتفاق می­افتد، به تصویر بکشند؛ اقتضای واقع­گرایی ارائه تصویری است که خوبی­ها و هنجارها را نیز در کنار ناروایی­ها و پلشتی...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

full text

بازنمایی دین در سینمای پس از انقلاب؛رابطه با زمینه‌های اجتماعی و دین رسانه‌ای شده

این پژوهش به دنبال بررسی نحوه بازنمایی ابعاد پنج گانه اعتقادی، عاطفی، رفتاری، دانشی و پیامدی دین در سینمای پس از انقلاب، زمینه‌های اجتماعی مقولات بازنمایی شده و رابطه سینمای دینی پس از انقلاب با مقوله دین رسانه‌ای شده است. برای این منظور فیلم‌هایی که بیشترین نزدیکی را با تعریف حداکثری سینمای دینی و مذهبی داشته‌اند از دهه‌های مختلف با نظر صاحبنظران این حوزه انتخاب شدند. فیلم‌های «توبه نصوح» و «ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 68  issue 232

pages  109- 131

publication date 2016-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023