عوامل مؤثر در طراحی پایدار منظر اکولوژیک رودخانه مطابق با میزان آب و خشکی‌‌های فصلی(مورد شناسی: رودخانۀ زاینده‌‌رود اصفهان)

برهم‌‌خوردن تعادل اکوسیستم رودخانه‌‌‌‌های شهری نه‌‌تنها موجب اختلال در جریان آبی رودخانه‌‌‌‌ها می‌‌‌‌شود، بلکه آثار نامطلوب زیست‌‌محیطی آن در طولانی‌‌مدت در زندگی ساکنان شهر منعکس می‌‌شود و تا نسل‌‌ها ادامه خواهد‌‌داشت. از‌‌جمله مخاطرات تأثیرگذار بر اکوسیستم رودخانه‌‌‌‌ها، کمبود آب و خشکسالی است. رودخانۀ زاینده‌‌‌‌رود یکی از مهم‌‌ترین رودخانه‌‌‌‌های دائمی ایران است که در طی سال‌‌‌‌های گذشته دچار کمبود آب و خشکی‌‌‌‌های نامنظم فصلی شده‌‌است. حوزۀ آبریز زاینده‌‌رود در منطقۀ مرکزی ایران، یکی از حوزه‌‌های آبریز تحت‌‌تنش است و افزایش در مصرف آب و خشکسالی سبب شده تا این حوزه، تحت‌‌تنش آبی مداوم قرار گیرد و در سال‌‌های اخیر خسارات زیست‌‌محیطی زیادی به این منطقه و کشور وارد شود. چنین به نظر می‌‌‌‌رسد که طراحی پایدار منظر مطابق با ویژگی‌‌‌‌های اکولوژیک رودخانه، راهکاری مؤثر درجهت پاسخگویی به این مسأله است و می‌‌تواند به حفظ منظر رودخانه‌‌‌‌ها به‌‌عنوان یک اکوسیستم پویا و پایدار کمک کند. دستیابی به مؤلفه‌‌های پایداری در طراحی منظر رودخانه در بستر طراحی اکولوژیک، می‌‌تواند علاوه‌‌بر تأمین نیازهای اکولوژیک نسل امروز، پاسخگوی نیازهای نسل فردا نیز باشد و به بهبود حیات رودخانه کمک کند. تأکید این مقاله بر رودخانۀ زاینده‌‌رود است و در این راستا پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌‌ای و مشاهدات میدانی، به بررسی عوامل و لایه‌‌‌‌های تأثیرگذار در طراحی اکولوژیک رودخانه پرداخته‌‌است و سپس به‌‌منظور شناسایی پتانسیل‌‌های مکانی (با استفاده از فرایند "AHP") به ارائۀ مدلی برای طراحی منظر مناسب در این رودخانه در شرایط خشکی می‌‌‌‌پردازد. نتایج این مقاله شامل راهکارهایی درجهت طراحی پایدار اکولوژیک منظر رودخانۀ زاینده‌‌رود است که بیان‌‌کنندۀ اهمیت فاکتورهای ایمنی و امنیت، نفوذپذیری، زیرساخت‌‌‌‌ها، نشانه‌‌‌‌ها و پوشش گیاهی در طراحی است.