عوامل مؤثر بر ریسک تولید انار با رویکردی به فقر(مطالعه‌ی موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا)

فقر یک ویژگی مهم اقتصادی- اجتماعی اثرگذار بر فعالیت‌های اقتصادی کشاورزان روستایی است و از آنجایی که ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی بر رفتار ریسک‌گریزی کشاورزان مؤثر است؛ بررسی ریسک با رویکرد فقر اهمیت به‌سزایی دارد. در مطالعه‌ی حاضر میزان ریسک نهاده‌های تولیدی محصول انار، با استفاده از روش تخمین حداکثر راستنمایی(MLE) و برآورد تابع تولید تصادفی تعمیم‌یافته‌ی محصول در روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا تحلیل گردید. وضعیت فقر کشاورزان مورد مطالعه، توسط شاخص فقر در سه گروه ریسک‌گریزی کم، متوسط و زیاد بررسی گردید. سپس براساس کشش نهاده‌ای تابع تولید، پارامتر ریسک‌گریزی محاسبه و تأثیر ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی انارکاران بر آن مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، فاصله‌ی درآمدی کشاورزان از خط فقر مطلق به‌عنوان طبقه‌ی فقری آنها در نظر گرفته شد و به‌عنوان متغیر کیفی مؤثر بر پارامتر ریسک‌گریزی منظور گردید. کشاورزان مورد مطالعه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای دو ‌مرحله‌ای از انار‌کاران روستاهای بخش مرکزی شهرستان شهرضا انتخاب گردیدند. نتایج حاصل از تخمین نشان داد که نهاده‌های سطح زیرکشت و کودهای شیمیایی دارای تأثیر مثبت بر ریسک تولید انار هستند و میزان آب مصرفی، کود دامی و نیروی کار نیز دارای اثرگذاری منفی بر ریسک تولید آن می‌باشند. علاوه بر این فقر، عامل فزاینده و تعداد افراد خانواده و سطح زیرکشت عامل کاهنده‌ی پارامتر ریسک‌گریزی کشاورزان شناخته شدند. در نهایت پیشنهاد گردید که با هدف مدیریت ریسک بهره‌برداران، سیاست‌های تأمین نهاده‌های کود فسفات و نیترات در زمان مناسب، گسترش بیمه‌ی محصول و کاهش فقر اعمال شود.