طفره‌روی اجتماعی: ارایه الگویی برای اندازه‌گیری عوامل موثر بر آن در تیم‌های تولید دانش علوم انسانی (با تاکید بر پایان نامه ها)

در عصر اطلاعات، جوامعی دارای رشد و توسعه خواهند بود که چرخه تولید دانش و نوآوری در آنها از رونق و استمرار بیشتری برخوردار باشد و در این بین، دانشگاه‌ها به‌عنوان پایگاه‌های اصلی تولید علم، نقشی اساسی در این امر ایفا می‌نمایند، از این رو لازم است که نظام تولید دانش در دانشگاه مورد مطالعه، آسیب شناسی و بررسی مستمر قرار گرفته تا از آسیب‌های احتمالی مصون بماند. یکی از مهم‌ترین منابع تولید علم در دانشگاه‌ها فرآیند تدوین و ارزیابی پایان نامه‌ها است. اما به‌دلیل این‌که این امر در یک گروه شامل: دانشجو، استاد راهنما، استاد مشاور و استاد داور صورت می‌پذیرد در برخی از مواقع ما شاهد وقوع پدیده طفره‌روی اجتماعی هستیم. از این‌رو، محققین تمرکز خود را بر روی شناسایی عوامل موثر بر ایجاد این طفره‌وری قرار داده و با این هدف و با استفاده از روش تحقیق آمیخته اکتشافی و استفاده از روشِ تحلیل محتوای کیفی در بخش کیفی (برای شناسایی عوامل موثر بر طفره روی اجتماعی از دید خبرگان و دست‌یابی به مدل اولیه) و سپس در مرحله دوم استفاده از روش پیمایشی و استفاده از مدل معادلات ساختاری در بخش کمّی (به‌منظور تایید کمَی مدل استخراج شده در بخش کیفی) به بررسی عوامل موثر در ایجاد طفره‌روی اجتماعی پرداخته و پس از دست‌یابی به کفایت نظری در مصاحبه با خبرگان و اجرای روش تحلیل محتوای کیفی، اقدام به توزیع پرسش‌نامه با استفاده از روش پیمایشی نموده و به 14عامل موثر بر طفره‌روی اجتماعی در تیم های تدوین پایان نامه حوزه‌ی علوم انسانی در 2 دسته عوامل تیمی(شامل: بی‌انگیزگی اعضای تیم، محدودیت زمانی اعضا، نامناسب بودن موضوع، مرتبط نبودن تخصص اساتید، ضعف ارتباطات درون تیمی، رویکرد محافظه کارانه اعضا، تعداد اعضا، خطاهای ادراکی افراد) و عوامل فراتیمی(شامل: ضعف فرهنگ کار تیمی در کشور، سیاست‌های دانشگاه، رویه‌های توزیع پایان‌نامه، بهینه نبودن نظام نظارت، فراهم نکردن منابع تحقیق توسط دانشگاه، دیدگاه مادی نسبت به علم و رفتارهای غیرعلمی) دست یافته‌اند.