طراحی مدل سنجش ریسک مالیاتی و بررسی اثر آن بر ارزش شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سرمایه ایران

هدف: هدف اولیه این پژوهش طراحی مدل سنجش ریسک مالیاتی برای شرکت‌های پذیرفته‌شده ‌در بورس اوراق بهادار تهران است. از اهداف دیگر این پژوهش بررسی تأثیر ریسک مالیاتی بر ارزش شرکت در چارچوب مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و همچنین مقایسه قدرت توضیح‌دهندگی مدل‌های قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای چندعاملی در رابطه ریسک مالیاتی و ارزش شرکت است. روش: این پژوهش کاربردی بوده و از نوع تحلیلی ـ تبیینی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده‌ در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1396 بوده و نمونه آماری با استفاده از روش حذفی تعداد 103 شرکت انتخاب شده است. یافته‌ها: در این پژوهش مدلی برای سنجش ریسک مالیاتی ارائه شد. در این مدل متغیرهای کمی و کیفی که بیشترین تأثیر را بر شکاف مالیاتی داشتند، شناسایی شدند و در نهایت ریسک مالیاتی از باقی‌مانده این مدل به دست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که ریسک مالیاتی در هر چهار مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای بر ارزش شرکت تأثیر معنادار و منفی دارد. نتیجه دیگر این پژوهش نشان داد که مدل قیمت‌گذاری پنج‌ عاملی بهتر از سایر مدل‌ها توانایی تبیین رابطه ریسک مالیاتی و ارزش شرکت را دارد. نتیجه‌گیری: آگاهی از اثر ریسک مالیاتی بر ارزش شرکت به سهام‌داران کمک می‌کند در مواقعی ‌کـه قوانین مالیاتی ‌کشوری تجدید نظر می‌شود، تصمیم‌های لازم و صحیحی اتخاذ کنند، زیرا هر یک از این تصمیم‌ها بر ارزش شرکت و قیمـت سـهام آن و در نهایـت ثـروت سهام‌داران و رضایت آنان از شرکت، تأثیرهای متفاوتی خواهند داشت.