شناسایی ترکیب‌های شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌باکتریایی و سمّیت سلولی اسانس برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs)

این مطالعه با هدف شناسایی ترکیب‌های شیمیایی، بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و سمّیت سلولی اسانس حاصل از برگ پسته (Pistacia vera L. var. Sarakhs) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیب‌های موجود در اسانس با استفاده از گاز کروماتوگرافی جرمی (GC-MS) تعیین شدند و شامل 28 ترکیب بودند که 98.28% از کل ترکیب اسانس را شامل شد. بخش اعظم این ترکیب‌ها روغن‌های اسانسی‌ هیدروکربنه (48.8%)، سزکوئی‌ترپن‌های هیدروکربن (68/35%) و روغن‌های اسانسی‌ اکسیژنه (5/11‌%) بودند. در بررسی اثرات ضدمیکروبی اسانس بر روی 4 سویه باکتری و یک قارچ مشخص شد که باکتری‌های گرم مثبت نسبت به گرم منفی‌ها حساس‌تر بودند، به‌طوری‌که MIC و MBC در مقادیر برابر برای Staphylococcus aureus 16 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای باکتری Bacillus cereus و قارچ Candida albicans 90 میکروگرم بر میلی‌لیتر بدست آمد. شاخص MIC و MBC برای باکتری‌های گرم منفی Escherichia coli و Pseudomonas aeruginosa 135 میکروگرم بر میلی‌لیتر تعیین گردید. در بررسی اثرات آنتی‌اکسیدانی اسانس به روش سنجش میزان بازداری رادیکال‌های آزاد ((DPPH، شاخص IC50 اسانس 0.005±19.03 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد. میزان اثرات آنتی‌اکسیدانی در روش FRAP 9.9 میلی‌مول بر گرم و درصد بازداری بتاکاروتن 50.14 تعیین گردید. در بررسی اثرات سمّیت سلولی اسانس به روش آلامار بلو، شاخص IC50 به روی رده سلولی MCF-7، پایین‌تر از 50 میکروگرم بر میلی‌لیتر (32.20 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و برای رده‌های سلولی PC3 و DU-145 به‌ترتیب 52.38 و 98.78 میکروگرم بر میلی‌لیتر محاسبه شد.