سیاستهای مدیریت و نظارت برتولید و عرضه خشخاش در افغانستان: مطالعه موردی بخش کیتی استان دایکندی

با توجه به اهمیت بین المللی موضوع کشت خشخاش، در مطالعه حاضر به بررسی سیاست‌های جایگزین کشت خشاش بر اساس گروه ‌های متفاوت اجتماعی اقتصادی افغانستان با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (PMP) و مدل برنامه‌ریزی خطی پرداخته شد. داده‌های مورد نیاز از کشاورزان خشخاش کار استان دایکندی بخش کیتی به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای جمع آوری شد. در مرحلۀ اول هفت آبادی انتخاب و در مرحلۀ دوم، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، 132 زارع خشخاش کار انتخاب شدند. سیاست‌های همچون سناریوهای ورود ذرت هیبرید به الگوی کشت با و بدون کشت خشخاش، افزایش عملکرد گندم و سیاست کشت جایگزین زعفران در کنار سیاست‌های قیمتی همچون افزایش قیمت گندم درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که استفاده از محصولاتی مانند ذرت هیبرید می‌تواند تا حدودی این کاهش درآمد (تقریبا 45%) را جبران کند و سیاست‌های افزایش قیمت و عملکرد گندم نشان داد که اثر افزایش عملکرد روی سطح زیرکشت خشخاش بسیار مؤثرتر از سیاست افزایش قیمت گندم می‌باشد و اعمال سیاست‌های توأم افزایش قیمت و عملکرد گندم، تأثیر بیشتری بر کاهش کشت خشخاش دارد. همچنین زعفران، تحت شرایط کنونی، یک جایگزین جدی برای خشخاش بخصوص برای مزرعه نماینده گروه دو می‌باشد اما اگر قیمت سرمزرعه خشخاش بالاتر از 80 هزار افغانی به ازای هر من (شود، زعفران هم نمی‌تواند یک محصول جایگزین باشد بنابراین تنها با سیاست‌های طرف عرضه امکان حذف کشت خشخاش وجود ندارد و بایستی سیاست‌های کنترل تقاضا نیز مورد توجه قرار گیرد.