سنتز فرمولاسیون نماتدکش محلول در آب از گیاه بومادران (Achillea wilhelmsii) و تأثیر آن در کنترل نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne incognita) در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه

اندام‌های هوایی گیاه بومادران (Achillea wilhelmsii C. Koch) در دمای اطاق (حدود 25 درجه سلسیوس) و سایه خشک، با استفاده از آسیاب برقی، پودر شد. عصاره­گیری با حلال متانل در دستگاه سوکسوله انجام شد. خالص­سازی عصاره از ترکیبات کربوهیدراتی، با استفاده از امولسیفایر پلی‌اکسی‌اتیلن سوربیتان منواولئات (Tween 85)، مواد همراه شامل روغن­ طبیعی (روغن آفتابگردان) و حلال آلی (زایلن) انجام شد و فرمولاسیون 5% محلول در آب (EC) تهیه گردید. تأثیر غلظت‌های مختلف این فرمولاسیون در 24 و 48 ساعت در شرایط آزمایشگاهی روی تحرک و مرگ و میر لارو سن دوم نماتد Meloidogyne incognita و در شرایط گلخانه‌ای روی نماتد مذکور و صفات رویشی گیاه گوجه‌فرنگی بررسی شد. در شرایط گلخانه‌، تمام تیمارها توانستند باعث کاهش معنی­دار (0.05>p) تعداد گال، تعداد توده تخم و جمعیت نهایی نماتد شوند. در شرایط آزمایشگاهی بیشترین میزان نماتدکشی (تا 100%)، پس از 48 ساعت، متعلق به تیمارهای 8 و 16 درصد بود. در تیمار 4 درصد، میزان مرگ و میر نماتد پس از 48 ساعت معادل 49/86% و در سایر غلظت‌ها صفر به ثبت رسید. اثرات انفرادی و متقابل زمان و تیمار روی غیر فعال‌سازی نماتد از نظر آماری غیر معنی‌دار ولی روی مرگ و میر نماتد معنی‌دار بود. بررسی پایداری فرمولاسیون (ضریب تعادل چربی دوستی- آب دوستی) با روش CIPAC, FAO در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که فرمولاسیون داری امولسیفایر Tween 85، پایداری بیشتری نسبت به امولسیفایر Span 85 است.