ساخت و راه‌اندازی سد ایلیسو در ترکیه و پدیده ریزگردها در ایران: اولویت اصول مرتبط با حقوق بین‌الملل محیط‌ زیست

احداث سدهای بزرگ بر روی رودخانه‌های بین‌المللی در قالب پروژه‌های تولید نیروی برق-آبی دارای آثار متعددی است که لزوم رعایت مقررات حقوق بین‌الملل محیط‌زیست، یکی از ابعاد مهم آن محسوب می‌شود. در مواردی که احداث یک سد در قلمروی سرزمینی یک دولت، با احتمال فراوان، آثار عمده و مخرب فرامرزی برای محیط‌زیست سایر دولت‌ها ایجاد می‌کند، تقابل ادعاهای متعارض، امری اجتناب ‌ناپذیر است. درحالی‌که دولت سازنده سد، به منافع حاصل از احداث آندر چارچوب اصل صلاحیت سرزمینی خود استناد می‌جوید، دولت‌های همسایه ممکن است ادعای آثار زیان‌بار فرامرزی سد را برای محیط‌زیست خود مطرح کرده و خواستار رعایت مقررات مرتبط حقوق بین‌الملل محیط‌زیست باشند. در ارتباط با سد ایلیسو، ادعا شده و احتمال می‌رود ساخت و بهره‌برداری از این سد، در تشدید پدیده ریز گردها در کشورهای همسایه به‌ویژه ایران، اثرگذار باشد. سؤالی که مطرح می‌شود، این است که دولت‌ها در اجرای پروژه‌های ملی از جمله احداث سد، چه اصولی از حقوق بین‌الملل محیط‌زیست را باید در اولویت و مورد رعایت قرار دهند؟ این مقاله تلاش می‌کند تا رویکرد نظام حقوق بین‌الملل را در اولویت‌بخشی به رعایت اصول حقوق بین‌الملل محیط‌زیست در اجرای پروژه‌های ملی تبیین کند.