ساخت و اعتباریابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس گزاره‌های قرآن و نهج‌البلاغه

هدف: هدف این پژوهش، طراحی، ساخت و اعتباریابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس قرآن کریم و نهج‌البلاغه به منظور سنجش رفتارهای مذهبی در موقعیت‌های بالینی و کنترل متغیرهای مذهبی در مداخله‌هایی بوده است که به نوعی از روش‌های مذهبی استفاده می‌کنند. روش: برای این منظور، ابتدا از قرآن و نهج‌البلاغه، گزاره‌های رفتاری، انتخاب شد و پس از انجام مراحل روان‌سنجی و روایی با پرسش‌نامه‌ای 60 سؤالی، 682 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه‌های استان تهران که بر اساس نمونه‌گیری خوشه‌ای و به صورت تصادفی در هر خوشه انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین از آزمون جهت‌گیری مذهبی آلپورت برای روایی ملاک استفاده شد. برای بررسی روایی نهایی آزمون داده‌ها با استفاده از رایانه، ابتدا به صورت اکتشافی و سپس تحلیل عاملی تجویزی (تأییدی) مورد تحلیل عاملی قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشانگر آن است که آزمون پایبندی مذهبی دارای سه عامل (پایبندی مذهبی، دوسوگرایی مذهبی و ناپایبندی مذهبی) و همسانی درونی مطلوبی برخوردار است (آلفای کرونباخ برابر816). نتایج تحلیل عاملی با تحلیل اکتشافی شش عامل و سپس با تحلیل تجویزی سه عامل، بیانگر تبیین درصد قابل توجهی از واریانس متغیر مورد نظر همبستگی آزمون مورد نظر با آزمون جهت‌گیری مذهبی آلپورت است. همچنین قبل از این با گروه نمونة محدودتری محاسبه شد و همبستگی معناداری به دست آمد. نتیجه: بر اساس یافته‌های پژوهش و گزاره‌های مذهبی می‌توان آزمون دارای اعتبار و روایی بالا ساخت که عوامل منسجمی از آن به دست می‌آید و می‌توان با توان بالایی رفتار مذهبی افراد را مورد مطالعه و در پژوهش‌های بالینی برای سنجش مذهبی مورد استفاده قرار داد. پایبندی مذهبی، ماهیتی مستقل و متفاوت از ناپایبندی و دوسوگرایی مذهبی دارد.