زمان در سیستم‌های ژئومرفیک

یکی از مفاهیم بنیادین در ژئومرفولوژی، که بسیاری از نظریه‌پردازی‌ها بر اساس آن استوار شده، مفهوم زمان است. مفاهیمی چون یونیفورمی تاریانیسم، دور جغرافیایی، و ارگودیسیتی از نظریه‌هایی هستند که سعی در بیان نحوة تحولات ارضی در بستر زمان دارند. ولی مبنای کار همة آن‌ها بر مفهوم زمان رخدادی استوار است. سازگارنبودن مفهوم زمان نجومی با بسیاری از رخدادها و فرایند‌های طبیعی سبب شده تا ژئومرفولوژیست‌ها به مفهوم زمان رخدادی بیشتر توجه کنند. با توجه به اینکه به مفهوم زمان در ادبیات ژئومرفولوژی کمتر توجه شده، ضمن ارائة دقیقی از معنی و مفهوم این واژه در ژئومرفولوژی، کاربرد آن در مباحث زمین‌ریخت‌شناسی تبیین شد و با اتکا به یک آزمون آزمایشگاهی رابطة زمان استمرار شوک با زمان لختی، زمان واکنش، و زمان پاسخ در یک سیستم محیطی استخراج شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد سیستم‌ها به هر شوکی با هر استمرار زمانی واکنش نشان نمی‌دهند. افزایش زمان استمرار شوک با زمان واکنش سیستم رابطه‌ای دوال دارد. هرگاه زمان استمرار شوک با زمان واکنش برابر شود، زمان تأخیری برابر صفر می‌شود و زمان تأخیری با میزان شدت شوک رابطة معکوس دارد.