ریخت‌شناسی شخصیت‌های حکایت علاءالدّین ابوشامات از هزار و یک ‌شب بر مبنای الگوی «شاخص» و «وضعیت»

Authors

  • احمد رحیم خانی سامانی دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
  • محمد حکیم آذر دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
  • مظاهر نیکخواه استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
Abstract:

امروزه بررسی‌های ریخت‌شناسی بخش درخور توجهی از پژوهش‌های ادبیات داستانی را در معنای عام، به خود اختصاص داده است. عنصر شخصیت یکی از مهم‌ترین عناصر در بررسی‌‌ حکایت‌ها و داستان‌هاست که در ریخت‌شناسی، بیشتر بر کنش یا خویش‌کاری شخصیت‌ها متمرکز شده ‌است؛ بررسی ویژگی‌های شخصیت‌ها، در پژوهش‌های مربوط‌به شخصیت‌پردازی بررسی ‌می‌شود. در این جستار، ریخت‌شناسی شخصیت‌های حکایت علاءالدّین ابوشامات از هزار و یک ‌شب بر اساس الگویی ابداعی به نام «الگوی شاخص و وضعیت» بررسی می‌شود. این پژوهش ازنظر موضوع و روش با پژوهش‌های ریخت‌شناسی موجود، اندکی متفاوت است. گمان نگارنده بر آن است که شخصیت‌ها نیز مانند خودِ داستان‌ها و حکایت‌ها می‌توانند ریخت‌شناسی شوند. به همین سبب تلاش می‌شود برپایة چند شاخص و تعدادی وضعیت ـ وضعیت‌ها در هر شاخص ازنظر تعداد و مفهوم متفاوت هستند ـ یکی از حکایت‌های هزار و یک ‌شب با بهره‌گیری از یک نظام شناسه‌گذاری ساده و کارآمد ریخت‌شناسی شود. بدیهی است نتایج این روش که در قالب رسالة دکتری پژوهشگر در حجمی گسترده‌تر و فراگیرتر، نمونة همة شخصیت‌های هزار و یک ‌شب، تهیه و تنظیم شده است، کارآمدی آن را معرفی خواهد کرد. با‌توجه‌به روش استقرایی تام این الگو در بررسی شخصیت‌های هر حکایت و بهره‌گیری از نظام شناسه‌گذاری دقیق در شناخت آنها و تجزیه و تحلیل داده‌های رقمی، می‌توان گفت برپایة این طرح، شکل‌ها و ویژگی‌های مشترک و معیّن در شخصیت‌های این اثر و نیز آثار مشابه شناخته می‌شود. شخصیت‌ها، باتوجه‌به وضعیت‌هایی که برای هر شاخص تعریف شده است، در شاخص‌های متعددی مانند نام، بوم، نوع، جنس، سن، طبقه، کُنش، باور، خُلق، فرجام، با یکدیگر ارتباط معناداری دارند و هم‌چنین از شکل‌ها و ویژگی‌های محدود و مشخصی پیروی می‌کنند؛  "الگوی شاخص و وضعیت" می‌کوشد آنها را کشف کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

تحلیل تکنیک توازی در حکایت ملک شهرمان و پسرش قمرالزمان در هزار و یک شب

توازی یکی از شگردهای روایت است که داستان­پرداز در موقعیت­های مختلف ناگزیر از به­کارگیری آن است. این تکنیک در انسجام­بخشی به ساختار روایت، شخصیت­پردازی، القاء اندیشه­ها و معانی ضمنی اثر، آماده­سازی پیرنگ و غیره به نویسنده کمک شایانی می­کند. پژوهش حاضر انواع توازی و کارکردهای آن را در یکی از قصه­های هزار و یک شب با عنوان ملک شهرمان و پسرش قمرالزمان در چهار محور مختلف توازی رویداد، شخصیت، وصف و ان...

full text

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

full text

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

full text

نقد زن مدارانه ی حکایت های هزار و یک شب

هزار و یک شب یکی از مهمترین متون ادبی چند ملیّتی است که اصل آن برخاسته از داستان های هندی- ایرانی بوده است. این کتاب آیینه ی تمام نمای آداب و رسوم چندین فرهنگ و تمدن است. زنان به عنوان بخشی از اصلی ترین شخصیت های هزار و یک شب، نقش مهمی را در قصه های شهرزاد ایفا می کنند. با توجه به جایگاه و اهمیَت هزار و یک شب در معرفی و شناخت زنان، تحلیل این اثر کلاسیک از منظر نقد زن محور، حائز اهمیت می باشد ...

15 صفحه اول

کارکردهای لفظی و معنوی شعر در حکایت های هزار و یک شب

هزارویک شب با نثری آمیخته به نظم، اثری روایی در حوزۀ ادبیّات داستانی است. با وجود آن که بار عمدۀ روایت گری در این اثر برعهدۀ نثر است، تلفیق نظم و نثر در ساختار روایی این اثر، به نقش و جایگاه شعر در حکایت های این مجموعه اهمیّتی ویژه می بخشد. تأمّل در کارکردهای لفظی و معنوی شعر در روایت منثور هزارویک شب، راهگشای فهم ساختار کلّی روایت و شیوه های روایت گری در این اثر و آثار مشابه آن است. برخلاف تصوّر عم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 3

pages  97- 118

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023