رویکردی نوین به تحلیل هزینه‌های کیفیت با استفاده از شبکه‌های بیزین هیبریدی

هزینه‌های کیفیت (COQ) - که عموماً شامل هزینه‌های پیشگیری از کیفیت ضعیف (هزینۀ انطباق) و هزینه‌های ناشی از کیفیت ضعیف (هزینۀ عدم انطباق) است - بخش شاخصی از سیستم مدیریت کیفیت جامع به­شمار می­رود. با بررسی دقیق و اصلاح این هزینه‌ها می‌توان کیفیت محصول یا خدمت را تا حد زیادی بهبود بخشید. از این‌رو، مدل پیشگیری-ارزیابی-شکست (PAF)، به‌عنوان یکی از رایج‌ترین رویکردها برای تعیین و طبقه‌بندی هزینه‌های کیفیت ارائه شده است. در این رویکرد، هزینه‌های کیفیت از پارامترهای متعددی تشکیل شده‌اند، اما شاخصی برای شناسایی و میزان اثرگذاری عدم قطعیت (ریسک) این پارامترها درنظر گرفته نشده است. علاوه­براین، عوامل محیطی، کیفی و روابط علی میان پارامترها نادیده گرفته شده‌اند. در این پژوهش، با ترکیب هزینه‌های کیفیت با روش شبکه‌های بیزین هیبریدی، به مدلی احتمالی برای ارزیابی هزینه‌های کیفیت پرداخته می شود. شبکه‌های بیزین، چارچوب مناسبی برای مدل‌سازی عدم قطعیت، استفادۀ رسمی از دیدگاه­های خبرگان و استنتاج احتمالات بین متغیرها ارائه می‌کند. در این رویکرد، ابتدا مدلی کیفی برای اولویت‌بندی گروه‌های سه‌گانۀ PAF ارائه می­شود و پس از آن به‌عنوان نمونه در گروه با اولویت بیشتر، مدلی کمی معرفی می­شود که به تحلیل احتمالی پارامترها و عوامل کیفی تأثیرگذار پرداخته است. روش پیشنهادی، در یک شرکت تولیدکنندۀ مواد شیمیایی، اجرا و نتایج آن ارائه شد. رویکرد پیشنهادی، پارامترهای مهم COQ را برای محصول مورد نظر شناسایی می­کند و با تهیه و استخراج داده‌های بیشتر، امکان تحلیل محتمل را از طریق تحلیل سناریو فراهم می‌آورد.