روی‌آوری مؤمنانه به خداوند در پاسخ به مخاطرۀ وجودی

آدمیان در زندگی خود با بحران‌های محیطی و غیرمحیطی بسیاری مواجه‌اند؛ مسائل درونی، وجودی و عاطفی جزو مخاطرات غیرمحیطی است. چنین مخاطراتی از عوامل اساسی رنج به‌شمار می‌روند؛ روان‌شناسان، فیلسوفان و عارفان به این مسائل می‌پردازند و پاسخ‌های متعددی نیز برای رهایی از آنها در پیش می‌نهند. مولانا عارف مسلمان و کی‌یر کگور متأله مسیحی، هر دو در تأملات دقیق خود، به بحران درونی و وجودی انسان پرداخته‌اند و درصدد ارائۀ چاره‌ای برای آن برآمده‌اند که با توجه به اهمیت مسئله، بررسی آن مهم می‌نماید. در این مقاله در پی تبیین دیدگاه آنها در خصوص ماهیت مخاطرۀ وجودی انسان بوده‌ایم و راهی را که برای مقابله با این بحران بنیادین تدارک دیده‌اند، تحلیل کرده‌ایم. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد مقایسه‌ای است. به این صورت که ابتدا ماهیت بحران وجودی از دیدگاه هر دو اندیشمند را بررسی و سپس راهکار آنها برای رهایی از آن را تحلیل کرده‌ایم و در خصوص هر یک از این دو موضوع، به نقاط اشتراک و افتراق نیز توجه نشان داده‌ایم. این بررسی نشان می‌دهد که مولانا و کی‌یر کگور مخاطرۀ اصلی انسان را دوری روح انسان از ساحت نامتناهی دانسته‌ و تنها امکان رهایی را روی‌آوری صحیح به خداوند تلقی کرده‌اند. همچنین هر دو اندیشمند، بحث‌هایی را به بیان اقسام روی‌آوری به خداوند اختصاص داده‌ و با نقد دیدگاه‌های نابسنده، در نهایت روی‌آوری صحیح را ایمانی شورمندانه، فردگرا، انفسی و قمارگونه تعریف کرده‌اند. در طول تحقیق، اشاراتی نیز به دیدگاه این دو متفکر دربارۀ مخاطرات محیطی شده است که (به‌خصوص در نگاه مولوی) از نظر علّی، ارتباط تنگاتنگی با بحث منشأ مخاطرۀ وجودی دارد.