روند تغییرات فشار سطح دریا در ایران با رویکرد مخاطرات اقلیمی

رخداد مخاطرات اقلیمی از ویژگی‌های اصلی اقلیم ایران به‌شمار می‌رود و همواره پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و خسارات مالی فراوان دارد. بی‌تردید اولین گام برای کاهش اثرهای مخاطرات اقلیمی در کشور، شناسایی عوامل ایجاد این مخاطرات است. فشار سطح دریا از مهم‌ترین عناصر آب‌و‌هوایی است که می‌تواند عوامل اقلیمی مهم مانند دما، بارش و باد را تحت تأثیر قرار دهد و سبب ایجاد مخاطرات اقلیمی شود. افزایش یا کاهش شدت و گسترش شرقی و شمالی مراکز فشار سطح دریا، از عوامل تعیین‌کنندۀ اصلی دوره‌های خشک و مرطوب در ایران است. بررسی آثار و منابع منتشرشده نشان می‌دهد که تحقیق جامعی دربارۀ تغییرات فشار سطح دریا در ایران در فصول مختلف لازم است. هدف این مطالعه، آشکارسازی روند تغییرات فشار سطح دریای ایران در فصل‌های مختلف است. بدین منظور داده‌های فرمت NC فشار سطح دریا در ساعت 12GMT از سال 1948 تا 2016 از پایگاه دادۀ NCEP/NCAR دریافت شد و برای طبقه‌بندی فصلی و تهیۀ نقشه‌های مورد نظر در مراحل بعدی به فرمت‌های TXT، Matlab و EXCEL و Gis تبدیل و تغییرات درازمدت فشار سطح دریا ایران آشکارسازی شد. بررسی نمودار روند سری زمانی مقادیر میانگین، متوسط حداقل و متوسط حداکثر فشار سطح دریا با آزمون من کندال در فصول مختلف نشان داد مقدار معناداری در همۀ موارد کوچک‌تر از 05/0 است و مقدار میانگین فشار سالانه سطح دریای ایران دارای سیر صعودی معنادار بوده و با آهنگ 047/0 میلی‌بار در هر سال افزایش یافته است. نقشه‌های میانگین ده‌سالة فشار سطح دریای ایران در فصول مختلف مشابه بوده و مقدار میانگین فشار از شمال ایران به سمت جنوب کاهش یافته است. نقشه‌های آنومالی میانگین ده‌سالة فشار سطح دریا نشان دادند که مقادیر آنومالی در دهه‌های اخیر به بیشترین مقدار مثبت خود رسیده است. با توجه به اهمیت موضوع و آسیب‌پذیری کشور در مقابل مخاطرات محیطی، واضح است که مدیریت ریسک مخاطرات اقلیمی با در نظر گرفتن افزایش فشار سطح زمین، از احتمال موفقیت و درجۀ اعتبار بیشتری برخوردار خواهد بود.