رهنمود‌های حاصل از عهدنامۀ مالک اشتر برای تنظیم خط مشی ارتباطی حکومت‌ها با شهروندان

اندیشمندان تأکید دارند و مطالعات متعدد نیز نشان داده است که حکومت‌ها برای برقراری تعامل بین ‌‌عناصر سازندۀ هر ساختار سیاسی‌ ـ که قانون‌، مقامات و ‌‌مردم را شامل می‌شود‌ ـ نیازمند و موظف به تهیه و تنظیم خط‌مشی‌‌های ارتباطی‌اند. در این راستا، بررسی فرمان حضرت امام‌علی‌(ع) به مالک اشتر، با روش تحقیق اسنادی و در چهارچوب زبان و ادبیات علوم‌ ارتباطات اجتماعی، بیانگر این مهم است که آن حضرت(ع)، به‌نوعی تإکید دارند که هیچ حکومتی نمی‌تواند بدون ارتباط با شهروندان خود عمل کند و باید بین حکومت (حاکم، نهادها و دستگاه‌های حکومتی) با مردم و برعکس، جریان مداوم اطلاعات، دستورالعمل‌ها، عقاید و ... برقرار باشد. در این حوزه می‌توان در بخش‌هایی از محتوای عهدنامۀ مالک اشتر، رهیافت‌هایی برای تمامی جوامع بشری مشاهده کرد، از جمله: توجه و احترام یکسان به تمامی شهروندان، مشخص‌کردن گروه‌های اجتماعی که شهروندان به آنها تعلق دارند و فراهم‌سازی امکان تعامل بین حکومت با قشرهای مختلف جامعه، فراهم‌کردن فرصت‌هایی برای برقراری ارتباط مستقیم، مباحثه و گفت‌وگوی عموم شهروندان با بالاترین مقامات حکومتی، فراهم کردن زمینه‌هایی برای دسترسی گروه‌های اجتماعی ضعیف‌تر به مراکز قدرت و نیز انتقال نیازهای آنان به حکومت، بدون آنکه این طبقه از شهروندان در بیان تقاضاها و انتظارات خود پیش‌قدم باشند، و فراهم‌کردن فرصت‌‌های متنوع ارتباطی برای بیان انتقادها و ارائۀ نظرات شهروندان و یا گروه‌های اجتماعی به مقامات حکومتی.