رقابت‎های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر ضلع جنوب‎شرقی ایرانِ بزرگ و عملکرد حکومت قاجار

Authors

  • عمران راستی استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند
Abstract:

ازجمله نتایج رقابت ژئوپلیتیکی"بازی بزرگ"، تجزیه‎ی سرزمین‎های تاریخی ایرانِ بزرگ و تحدید مرزهای ایران جدید در جناح شرقی و جنوب‎شرقی بود. این وقایع در دوره‎ی ژئوپلیتیک استعماری و همزمان با دوره‎ی حکومت قاجاری به‎وقوع پیوست. موقعیّت حاشیه‌ای جنوب‎شرق، همجواری آن با هندوستان، محدودیت‎های جغرافیای طبیعی و تمایزات جغرافیای انسانی آن به‎همراه پیش‎زمینه‌های تاریخی و حکمرانی حکومت‎های محلّی مدّعی و نیمه‎مستقل، این بستر جغرافیایی را مستعدّ تأثیرپذیری از رقابت‎های ژئوپلیتیکی کرد. هنگامی‌که در یک ظرف فضایی زیرملّی زمینه‌ها برای تأثیرپذیری از رقابت‎های ژئوپلیتیکی و بازیگران فراملّی فراهم است، این وظیفه حکومت است که با عملکرد صحیح خود در قبال ظرف فضایی و بازیگران جهانی، منطقه‎ای و محلّی، رقابت‎های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر آن را مدیریت کند. در جریان رقابت‎های ژئوپلیتیکی قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم این نقش برعهده‎ی حکومت قاجاری گذاشته شده بود. این پژوهش با رویکردی تاریخی ضمن کنکاش رقابت‎های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر جنوب‎شرق ایرانِ بزرگ و زمینه‌ها و بستر جغرافیایی ـ تاریخی این ظرف، به ارزیابی عملکرد حکومت قاجاری در قبال جنوب‎شرق و رقابت‎های تأثیرگذار بر آن پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان داد که علاوه‎بر بسترهای جغرافیایی و تاریخی جنوب‎شرق، ضعف‎های ساختاری، شناختی و عملکردی حکومت قاجار عامل زمینه‌ساز دیگری برای تأثیرپذیری جنوب‎شرق ایران بزرگ از رقابت‎های ژئوپلیتیکی و درنتیجه تجزیه‎ی سرزمین‎های تاریخی ایران و شکل‌گیری مرزهای شرقی و جنوب‎شرقی ایران جدید شد.

similar resources

تسری رقابتهای ژئوپلیتیکی به تضادهای هویتی در خاورمیانه

چکیده تحولات اجتماعی در کشورهای حوزه خلیج‌فارس، آسیای جنوب غربی، شرق مدیترانه و شمال آفریقا به‌عنوان اصلی‌ترین نشانه دگرگونی در ساختار اجتماعی، سیاسی و راهبردی کشورها تلقی می‌شود. این منطقه به‌عنوان «منطقه کمربند شکننده» در اندیشه "سائول کوهن" شناخته می‌شود. دگرگونی‌های اجتماعی در این حوزه جغرافیایی نه‌تنها منجر به تصاعد بحران و جابه‌جایی قدرت شده، بلکه زمینه‌های لازم برای تبدیل رقابت سیاسی به...

full text

بررسی مسائل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار افغانستان بر امنیت ایران؛ مطالعه موردی ترانزیت مواد مخدر و ناامنی مرزی

ژئوپلیتیک ایران پیوند ناگسستنی­ای با همسایگان دارد و می­توان گفت که بسیاری از مسائل و چالش­های ژئوپلیتیکی ایران ریشه در کشورهای پیرامونی دارند. هدف این مقاله بررسی مسائل ژئوپلیتیکی تأثیرگذار افغانستان به ویژه ترانزیت مواد مخدر و ناامنی مرزی بر امنیت ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که ژئوپلیتیک افغانستان در حوزه مواد مخدر و ناامنی مرزی چگونه امنیت ایران را متأثر ساخته است؟ نتایج این مقاله نشا...

full text

تحلیل مؤلفه‌های ژئوپلیتیکی تأثیرگذار بر همگرایی شیعیان در منطقه خاورمیانه

هدف: هدف از انجام این تحقیق تبیین این مسئله است که چگونه موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقتصادی شیعیان می‌تواند بر همگرایی آنان در منطقه خاورمیانه تأثیرگذار باشد. به‌این‌ترتیب بر تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر همگرایی شیعیان در منطقه خاورمیانه متمرکز است.روش: این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی، تحلیلی است و داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز به روش کتابخانه‌ای و بررسی‌های ...

full text

منابع مشروعیت حکومت آقامحمدخان قاجار

در تاریخ ایران علی‌رغم آن که اغلب نیروی نظامی طرف پیروز و دارای حق حکومت را مشخص می کرد، اما هر حکومتی تلاش داشت، قدرت عریان و نظامی را به اقتدار مورد پذیرش افراد جامعه تبدیل کند. حکومت آقامحمدخان قاجار اگرچه در نگاه اول صبغۀ نظامی و خشنی دارد، اما او و درباریانش تلاش داشتند تا با بهره‌گیری از سنن رایج در سپهر سیاسی ایران، به حکومت او مشروعیت ببخشند. مسألۀ اساسی این پژوهش که با روش توصیفی- تحلی...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 44(80، تابستان 1391)  issue 80 تابستان 1391

pages  21- 40

publication date 2012-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023