راه‌حلی برای استفاده از مدل هیدرولوژیکی مدکلارک در محیط HEC-HMS در ایران با استفاده از GIS

از جمله مشکلات اصلی در استفاده از مدل هیدرولوژیکی مدکلارک (ModClark) در محیط HEC-HMS، تهیه ورودی‌های مدل در سیستم مختصات SHG و ساختار DSS است. هدف اصلی این تحقیق به‌کارگیری GIS در ارائه راه‌حلی برای رفع این مشکل بوده است. بدین منظور پروژه‌ای مبتنی بر GIS، برای تعیین شدت سیل‌خیزی و اولویت‌بندی پتانسیل تولید سیل براساس روش عکس‌العمل سیل واحد و مدل هیدرولوژیکی مدکلارک در حوضه آبخیز قرنقو واقع در استان آذربایجان شرقی مدنظر قرار گرفت. داده‌های مورد نیاز برای اجرای این تحقیق عبارت‌اند از: داده‌های بارش ـ رواناب، فایل شبکه‌بندی حوضه، فایل بارش شبکه‌بندی‌شده، قابل شبکه‌بندی شماره منحنی،‌ زمان تمرکز و ضریب ذخیره حوضه. ابتدا با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی در مقیاس 25000/1 مرز حوضه و زیرحوضه‌ها، شبکه هیدروگرافی، کلیه پارامترهای فیزیکی، نقشه مدل ارتفاعی رقومی (DEM) تهیه شد و سپس با استفاده از امکانات HEC-GeoHMS و انجام برخی تغییرات، نقشه‌های شبکه‌بندی حوضه، بارش و شماره منحنی با استفاده از DEM، شدت‌های یک‌ساعته بارش و انجام عملیات درون‌یابی مطابق شبکه استاندارد هیدرولوژیکی (SHG) و فرمت DSS تهیه گردید. پس از آماده شدن تمامی ورودی‌های لازم، مدل هیدرولوژیکی مد کلارک واسنجی و اعتباریابی شد و هیدروگراف سیل در محل خروجی حوضه استخراج گردید. براساس شاخص سیل‌خیزی f زیرحوضه آلمالوچای، سیل‌خیزترین و مؤثرترین زیرحوضه در دبی اوج هیدروگراف خروجی شناخته شد. به عنوان کار آتی پیشنهاد گردید تا در مطالعات شبیه‌سازی براساس مدل مدکلارک، دیگر ابعاد شبکه SHG نیز مطالعه شود و براساس نتایج به دست آمده، مناسب‌ترین اندازه شبکه برای استفاده در مدیریت حوضه‌های سیل‌خیز کشور معرفی گردد.