رانت زمین و مسکن و وقوع تخلفات ساختمانی در شهر سنندج

«رانت» به معنی مازاد یا سود غیر تولیدی است که به‌دنبال کمیابی‌های طبیعی (ذاتی) یا ساختگی فراهم می‌شود. تفاوت طبیعی یا ساختگی شرایط و ارزش مصرفی و معاملاتی اراضی شهری، زمینۀ رانت و سود نابرابر تولید را فراهم می­آورد. تخلف ساختمانی در شهر به اقداماتی در ساختمان‌سازی و استفاده از آن اطلاق می‌شود که در آن، ساختمان، مجوز (پروانه) ندارد یا با مجوز صادرشده از شهرداری مغایر است. در این مقاله به بررسی وقوع تخلفات ساختمانی، رانت زمین و مسکن و عملکرد شهرداری در این خصوص از سال 1382 تا 1390 در سنندج پرداخته شده است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های بنیادی و کاربردی است و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌ها و اطلاعات آن نیز به روش مطالعات اسنادی-کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری و با استفاده از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون توصیف و تحلیل شده است. براساس یافته‌ها، از 8072 پروانة ساختمانی صادرشده در سال‌های 1382 تا 1390 در شهر سنندج، 2886 مورد (75/35 درصد) آن به 6291 واحد تخلف، به مساحت 204.294 مترمربع منتهی شده‌ است. نتایج نشان می‌دهد رانت زمین و مسکن، روند صدور پروانه‌ها و فروش تراکم مازاد ساختمانی و کسب درآمد شهرداری، بر وقوع و توزیع فضایی تخلفات ساختمانی در سنندج تأثیری تعیین‌کننده داشته‌ است. بیشترین صدور پروانه‌های ساختمانی (22/98 درصد)، فروش تراکم مازاد و تخلفات ساختمانی به منطقة 3 سنندج مربوط بوده است که رانت زمین و مسکن بیشتری دارد و بخش زیادی از درآمد شهرداری نیز از این محل تأمین می‌شود.