دیپلماسی علمی ایران در روابط با گرجستان

دیپلماسی علمی، مفهومی است که در قرن بیست‌ویکم و به­واسطۀ پیشرفت‌های فناورانه در حوزه‌های مختلف دانش بشری طرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. به‌طور کلی، این مفهوم عبارت است از استفاده از همکاری­های علمی میان ملت­ها به‌منظور رسیدگی و حل‌وفصل چالش‌های مشترک. یکی از مسائلی که جمهوری­های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی به‌طور کلی و از جمله کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی در دورۀ پس از فروپاشی شوروی با آن روبه‌رو شدند، ضعف دانش و فناوری تخصصی در حوزه­های مختلف و همچنین کمبود نیروهای متخصص در این حوزه­ها بود که دلیل آن، به وابستگی جمهوری­ها به مرکز اتحاد (روسیه) از نظر علمی و فناوری بازمی­گشت. از این دیدگاه، پیشرفت­های ایران در عرصۀ علم و فناوری که در عرصۀ بین‌المللی تأیید و تصدیق شده و زمینۀ شکل­گیری دانشی بومی را در حوزه­های مختلف فراهم کرده، می­تواند به‌عنوان یک جنبه از قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در روابطش با کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی مورد توجه و استفاده قرار گیرد و به‌عنوان زیربنایی برای تقویت جایگاه ایران در این کشورها و ابزاری به‌منظور تأمین هرچه بیشتر منافع ملی در رابطه با آنها به‌کار گرفته شود. مقالۀ حاضر تلاش دارد ضمن بررسی مفهوم دیپلماسی علمی و جایگاه آن در عرصۀ روابط بین‌الملل کنونی، رویکرد جمهوری اسلامی ایران نسبت به این‌گونه از دیپلماسی را مطالعه کند و به‌طور خاص، آن را در چارچوب روابط ایران با گرجستان به‌عنوان یکی از کشورهای منطقۀ قفقاز جنوبی بررسی کند. این مقاله نشان می­دهد که دیپلماسی عمومی، تاکنون از دستیابی به جایگاه بایستۀ خود در روابط ایران با گرجستان بازمانده، اما وجود پتانسیل­های علمی و فناوری فراوان در کشور، زمینۀ بالقوه­ای را برای فعال کردن این جنبه از دیپلماسی در روابط مذکور به‌وجود آورده است.