در تکاپوی تغییر: تجربه‌های نوآوری مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی در شماری از دانشگاه‌های ایران

هدف: شناسائی تجربه‌های نوآوری مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی به منظور دستیابی به شناخت فرآیند نوآوری و کشف مدلی جدید. روش: به خاطر ماهیت اکتشافی این پژوهش، از روش شناسی کیفی استفاده شد. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 13 مدیر کتابخانة دانشگاهی از 11 دانشگاه ایران در پنج شهر اصفهان، اهواز، تهران، شیراز و مشهد گردآوری شد. تحلیل مصاحبه‌ها به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت. یافته‌ها: اقدامات نوآورانة مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی در یک دسته بندی 10 گانه جا‌ می‌گیرد؛ شامل تغییرات ساختاری، سیاستی، مدیریتی، فرهنگی، خدماتی، استراتژی، فرآیندی، تکنولوژی، معماری و پرسنلی. مدیران کتابخانه‌ها خود در درجة اول منشأ نوآوری بوده اند. مدیران به منظور جلب حمایت افراد کلیدی پروژه هایشان را با آنها مطرح‌ می‌کرده­اند و هر گاه که با موافقت مواجه می­شدند، فرآیند طراحی و برنامه­ریزی آغاز‌ می‌شد. پس از تدوین استراتژی مدیران وارد مرحلة پیاده سازی طرح‌ها می‌شدند. طی اجرای پروژه‌ها، 7 نوع چالش پیش روی مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی پدیدار‌ می‌شد. شامل: چالش نیروی انسانی، محیط سازمانی، زیرساختی، محیط خارجی، فردی/ مدیریتی، استراتژی و فکری/ فرهنگی. عمده ترین آنها چالش نیروی انسانی بود. اصالت و ارزش: از بررسی پیشینه‌ها بر‌ می‌آید تاکنون پژوهشی در کتابخانه‌های کشور ما با رویکرد بررسی فرآیند نوآوری انجام نگرفته است. مدل این پژوهش‌ می‌تواند الگویی برای پیاده سازی یا رونق نوآوری در محیط کتابخانه‌ها باشد. این مدل منطبق با سایر مدل‌های موجود در ادبیات مدیریت تغییر و نوآوری است، با این تفاوت که ترتیب مراحل پیاده سازی پروژه‌های نوآوری با هم تفاوت‌ می‌کند و نیز در مدل حاضر به چالش‌های حین اجرا توجه شده است.