درآمدی بر مفاهیم «بالاشهر» و «پایین‌شهر» با تأکید بر حوزه‌های معنایی و تحلیل محتوای نگرش‌های مردمی

Authors

  • ایمان فدایی فارغ‌التحصیل مهندسی شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان.
  • محمود محمدی دکتری شهرسازی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان.
Abstract:

با نگاهی به شهر، می‌توان نمود اختلافات طبقاتی، شکاف‌های اقشار مختلف جامعه، نابرابری‌ها و تفاوت‌های اجتماعی-اقتصادی، فاصله بین دهک‌های اقتصادی و مسایلی از این دست را در تمام اجزای آن از مردم و فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها گرفته تا کالبد آن مشاهده کرد. مفاهیمی همچون بالا و پایین، شمال و جنوب شهر، این طرف و آن طرف رودخانه و ... هم مولود و هم مولد مسایل یاد شده‌اند که خود به مشکلاتی بزرگ در شهر و زندگی شهری بدل شده‌اند. این مفاهیم واژگانی آشنا در ادبیات روزمره مردم و مسئولین است؛ از نشانه‌ای برای بیان پایگاه اقتصادی-اجتماعی افراد تا موضوعی برای وعده و وعید. با این وجود، تاکنون در ادبیات علمی شهرسازی ایران به مفهوم‌شناسی این پدیده پرداخته نشده است. این پژوهش تلاشی است برای تحلیل محتوای مفاهیم بالاشهر و پایین‌شهر از جنبه‌های مختلف و سازمان‌دهی چارچوبی نظری و مبنایی برای تحقیقات آینده. بر این مبنا، پرسش‌های اصلی این پژوهش عبارتند از این‌که «مفهوم بالاشهر و پایین‌شهر در حوزه معنایی زبان فارسی چیست؟» و «چه چیزی بالاشهر و پایین‌شهر را در ذهن مردم می‌سازد؟». برای نیل به اهداف تحقیق، سعی شد تا با دیدی همه‌جانبه‌نگر، به واکاوی این مفاهیم پرداخته شده و از پوسته‌های رویین و سطحی تا لایه‌های زیرین و عمقی آن شکافته شود. بنابراین با تکیه بر نظریات زبان‌شناسی پدیدارشناسانه، دو مقوله برای این بررسی در نظر گرفته شد؛ یکی «عناصر مفهومی» سازنده معنا و دیگری «معیارها»ی سازنده آن از دیدگاه مردم. در بررسی مفاهیم، چهار جنبه واژه‌شناسی، اصطلاح‌شناسی، استعاره‌شناسی و اسطوره‌شناسی، مورد توجه قرار گرفت. به منظور شناسایی عوامل و زمینه‌های مؤثر بر شکل‌گیری مفاهیم بالاشهر و پایین‌شهر از منظر مردم، از روش تحلیل محتوا بهره گرفته شد. اطلاعات این قسمت، از طریق مصاحبه شفاهی در شهر اصفهان، جمع‌آوری و از طریق تداعی معنا، تحلیل شدند. نتایج بررسی بخش «عناصر مفهومی»، نشان داد که مفهوم محوری و درونی واژگان بالا و پایین در زبان فارسی، نوعی ارزش‌گذاری برای بیان انواع مقام‌ها و منزلت‌هاست. همچنین در بخش «معیارها»ی سازنده، با تحلیل محتوای نگرش‌های مردم، دو دیدگاه کلی تفکیک شد؛ یکی آن‌که وجه تمایز بالاشهر و پایین‌شهر را ناشی از عوامل محیطی می‌داند و دیگری، این تفاوت را از طریق معیارهای غیرمحیطی و مربوط به مردم محیط می‌داند. نتایج نشان داد که مردم برای تشخیص بالاشهر و پایین‌شهر، اغلب به معیارهایی اشاره می‌کنند که آنها را کمتر می‌توان به محیط نسبت داد. بنابراین مفهوم بالاشهر و پایین‌شهر در تناظر با ارزش‌ها، مفهومی کاملاً نسبی است و یک تعریف ثابت از متغیرها و معیارها، نمی‌تواند همواره بر آن دلالت کند. این پژوهش، تلاش می‌کند تا از رهگذر بیان سیستمی و شامل «عناصر مفهومی» و «معیارها»، که در روابط متقابل با هم هستند، پدیده بالاشهر و پایین‌شهر را تشریح کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

درآمدی بر مفاهیم «بالاشهر» و «پایین شهر» با تأکید بر حوزه های معنایی و تحلیل محتوای نگرش های مردمی

با نگاهی به شهر، می توان نمود اختلافات طبقاتی، شکاف های اقشار مختلف جامعه، نابرابری ها و تفاوت های اجتماعی-اقتصادی، فاصله بین دهک های اقتصادی و مسایلی از این دست را در تمام اجزای آن از مردم و فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها گرفته تا کالبد آن مشاهده کرد. مفاهیمی همچون بالا و پایین، شمال و جنوب شهر، این طرف و آن طرف رودخانه و ... هم مولود و هم مولد مسایل یاد شده اند که خود به مشکلاتی بزرگ در شهر و زندگی...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

بررسی مفاهیم سوگ در قوم بختیاری با تأکید بر تحلیل محتوای موسیقی گاگریو

موسیقی پدیده‌ای اجتماعی و فرهنگی و بازتابی از احساسات، عادات، سلیقه‌ها، تمایلات و در مجموع نشان دهنده‌ی نظام فرهنگی یک قوم یا ملت خاص است. از این نظر موسیقی محلی در کشور ما، که دارای اقوام و در نتیجه آداب و رسوم محلی مختص به خود می‌باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا می‌توان از ورای بررسی آن، به عقاید، تفکرات و بینش‌ مردمان یک قوم خاص دست پیدا کرد. قوم بختیاری به عنوان یکی از اقوام بزرگ ا...

full text

بررسی مفاهیم سوگ در قوم بختیاری با تأکید بر تحلیل محتوای موسیقی گاگریو

موسیقی پدیده ای اجتماعی و فرهنگی و بازتابی از احساسات، عادات، سلیقه ها، تمایلات و در مجموع نشان دهنده ی نظام فرهنگی یک قوم یا ملت خاص است. از این نظر موسیقی محلی در کشور ما، که دارای اقوام و در نتیجه آداب و رسوم محلی مختص به خود می باشد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا می توان از ورای بررسی آن، به عقاید، تفکرات و بینش مردمان یک قوم خاص دست پیدا کرد. قوم بختیاری به عنوان یکی از اقوام بزرگ ای...

full text

تحلیل محتوای مستند شوک با تأکید بر نظریه‌های انحرافات اجتماعی

این پژوهش، با هدف بررسی و مطالعه نظریه‌های به‌کاررفته در حوزه انحرافات اجتماعی در یک برنامه مستند تلویزیونی با موضوع مسائل اجتماعی انجام شده است. اینکه از چه نظریاتی با چه فراوانی استفاده شده است و چه کسانی به آنها اشاره کرده‌اند، از مهم‌ترین پرسش‌هایی بوده که در مقاله به آن پاسخ داده شده است. همچنین، در این مطالعه طیف وسیعی از آراء انحرافات اجتماعی - مجموعاً 12 نظریه - در 2 پارادایم اثبات‌گرا (...

full text

درآمدی بر تعامل مفاهیم جنسیت و فضا

در طراحی و ارزیابی فضاهای شهری، اندیشمندان به نیازهای اولیۀ انسان بسیار توجه میکنند و همه بر این اعتقاد هستند که، بدون توجه به این نیازها، امکان دسترسی به فضا و تحرک پذیری در آن به حد قابل ملاحظه ای محدود خواهد شد. این نیازها تحت تأثیر متغییرهای مختلفی قرار دارند و «جنسیت » یکی از موضو ع های حساس این مقوله است. تا کنون تحقیقات دامنه دار فراوانی دربارۀ جنسیت و جنبه های مختلف اجتماعی،فرهنگی،روانی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 33

pages  107- 116

publication date 2015-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023