خشونت خانگی علیه زنان؛ مطالعۀ تطبیقی سنت زن‌برادرستانی و خواهرزن‌ستانی از منظر حقوق و فرهنگ

خشونت خانگی علیه زنان از مهم‏ترین خشونت‏هاست. خشونت‏دیدگی عواملی گوناگون دارد، ولی گاه طی فرایندی در بستر فرهنگی شکل می‏گیرد. برای نمونه، برخی رفتارها که بر ‏پایۀ معیارهای حقوقی و جرم‏شناختی خشونت‏آمیزند، در بستر فرهنگی، بهنجارند. پرسش اصلی این مقاله با تکیه بر عامل فرهنگ این است که از دیدگاه حقوقی، آیا بهنجار شمرده شدنِ رفتاری خشونت‏آمیز در فرهنگی خاص، وصف خشونت را زایل می‏کند؟ به این منظور در مطالعه‏ای کیفی با روش نمونه‏پژوهی، الگوهای ازدواج زن‏برادر ستانی و خواهرزن‏ ستانی در گیلان تحلیل شد. یافته‏ها نشان دادند این الگوهای ازدواج که از طرف اعضای جامعة محلی بهنجار محسوب می‏شوند، زنان را با آسیب‏هایی مواجه می‏کنند. بنابراین، جز در مواردی که طرفین بر ‏اساس رضایت واقعی و مبتنی بر تصمیمی آزادانه ازدواج می‏کنند، بر ‏پایۀ دو معیار اجبار و ضرر، سنت فرهنگی یادشده می‏تواند از نظر حقوقی مصداق خشونت باشد. در این شرایط مؤثرترین راهکار برای رفع خشونت، تغییر الگوهایی فرهنگی است که دیگر کارکرد لازم را در جامعه ندارد.