حدیث، حافظۀ فرهنگی شیعه:رهیافتی بر آرای خاورشناسان دربارۀ جایگاه حدیث و جوامع متأخر روایی شیعه با تأکید بر نظرات رینر برونر

از جمله‌ حوزه‌های تخصصی حدیثی در مطالعات اخیر خاورشناسان، برکاوی علل و عوامل پدیداری حدیث شیعه و چرایی اقبال شیعیان و عالمان آنان به یادگیری، ثبت و ضبط روایات و شکل‌گیری «حافظه‌ فرهنگی شیعی» در سالیان پسین و در نتیجه ظهور «جوامع متأخر روایی» بوده است. این که آنان در مطالعه و تحلیل این حافظه‌ فرهنگی، به چه نکات و مسائلی نظر دارند و چه اهدافی را بر آن متصورند، نخستین پرسش این نوشتار است و استدلال خواهد شد که این توجه، از آسیب‌ها و نتایج نادرست مصون نبوده و در برخی موارد، اصل و اعتبار حدیث را در میان شیعیان به چالش کشیده است. هم‌چنین از میان مهم‌ترین حافظه‌های فرهنگی حدیثی شیعه، بیش‌ترین سهم مطالعات خاورشناسی به بحارالأنوار معطوف شده است. این که چرا تنها به این اثر توجه ویژه گردیده و چه نقدی بر این توجه وارد است، دیگر پرسش این مقاله خواهد بود. نوشتار پیشرو، تلاش دارد تا با طرح و بیان اهمّ نظریات مطرح در هر دو پرسش پیش‌گفته از سوی خاورشناسان و با تأکید ویژه‌ بر مقاله‌ «نقش حدیث به عنوان حافظه‌ فرهنگی شیعه» از رینر برونر، نقاط افتراق و اشتراک اندیشه‌ای آنان را شناسایی و سپس ارزیابی و تحلیل نماید.