جایگاه تصوف در افزایش همگرایی فرهنگی در منطقه‌ی آسیا

چکیده سؤال اصلی این مقاله این است که تصوف می‌تواند چه جایگاهی در همگرایی فرهنگی در منطقه‌ی آسیا داشته باشد؟ فرضیه‌ی مقاله آن است که تصوف می تواند به عنوان بستر و ظرفیتی برای ارتقای همگرایی فرهنگی در منطقه‌ی آسیا مورد بهره‌برداری قرار گیرد. برای بررسی این فرضیه، پس از تشریح مفاهیم همگرایی منطقه‌ای و تصوف، به سابقه و جایگاه تصوف در منطقه‌ی آسیا پرداخته و مشخص شد که همزمان با گسترش اسلام در منطقه‌ی آسیا، جریان تصوف نیز به عنوان یکی از جریان‌های مهم و عمده در سرتاسر مناطق اسلامی در این قاره، از آسیای مرکزی گرفته تا آسیای غربی، شرقی و جنوبی گسترش یافته است. از طرفی، در مناطق غیر اسلامی نیز - به دلیل ارتباط برخی از آموزه های تصوف مانند ریاضت‌کِشی و ترک دنیا با آموزه‌های این ادیان مانند دین بودا و برهمایی و ... -  ظرفیت زیادی برای همگرایی فرهنگی با استفاده از این نقاط مشترک وجود دارد. در نهایت، تأیید شد که جریان تصوف یکی از جریان‌های مهم در منطقه‌ی آسیا است که ظرفیت بهره-برداری برای مقابله با جریان افراطی‌گری  و خشونت‌گرا و تروریستی مانند داعش، القاعده و وهابیت را دارد. از طرفی به دلیل محبت و علاقه به اهل‌بیت به عنوان نقطه‌ای مشترک میان شیعه و سنی و هم‌چنین به دلیل برخورداری از برخی آموزه‌های مشترک با ادیان غیر اسلامی در منطقه، این ظرفیت را دارد که موجب ارتقای همگرایی فرهنگی و به دنبال آن همگرایی اقتصادی و سیاسی در منطقه‌ی آسیا باشد. برای دست‌یابی به این هدف، باید آن بخش از آموزه‌های مشترک تصوف که جنبه‌ی مثبت و سازنده دارد، برجسته و معرفی و در قالب برنامه‌های مختلف از آن در راستای ارتقای فرهنگی بهره‌برداری شود. مطابق پیش‌فرض این مقاله، همگرایی فرهنگی، می‌تواند به همگرایی در دو بُعد دیگر یعنی اقتصادی و سیاسی منجر شود. موضوعی که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است.