تولید کارآمدگیاهان هاپلویید به منظور ایجاد لاین‌های خالص درخربزه (Cucumis melo L.)

گیاهان هاپلویید از چند توده خربزه ایرانی و دو تا از هیبریدهای پروژه مقاومت مرکب به ویروس‌ها از طریق نجات جنین‌های پارتنوژنتیک (بکرزا) القا شده بوسیله گرده‌های پرتو دیده تولید گردید. از مجموع 136 جنین به دست آمده در توده‌های ایرانی 55 گیاه باززایی شد. نسبت جنین‌های به دست آمده با توجه به ژنوتیپ‌های مختلف از 5% در طالبی سمسوری تا 0.4% در خربزه طلایی متفاوت بود. در سری دوم (هیبریدها) ضمن افزایش کارآیی از طریق ابداع روش استفاده از کشت مایع برای شناسایی و نجات جنین‌ها از مجموع 239 جنین یافت شده 176 گیاه باززایی گردید. در روش معمول تعداد زیادی بذر باید جهت یافتن و استخراج جنین‌های موجود مورد بازبینی قرار گیرند که کاری دشوار و وقت‌گیر می‌باشد اما کشت بذور در محیط مایع علاوه بر افزایش کمی و کیفی جنین‌های به دست آمده موجب سهولت تشخیص و استخراج آنها می‌گردد. بدین ترتیب می‌توان به آسانی به تعداد کافی گیاه هاپلویید برای مشاهده تفرق صفات و دستیابی به ژنوتیپ مورد نظر دست یافت. در روش کشت تخمدان‌های تلقیح نشده (ماده زایی) که جهت مقایسه انجام شد از مجموع 126 تخمدان کشت شده تنها 3 جنین در رقم خاتونی به دست آمد که بیانگر کارآیی ضعیف و وابستگی شدید آن به ژنوتیپ برای تولید گیاهان هاپلویید در خربزه می‌باشد. هاپلویید بودن گیاهان حاصله در مرحله اول با روش شمارش کروموزومی و در مرحله دوم از طریق فلوسیتومتری و همچنین صفات مورفولوژیکی مورد تایید قرار گرفت. دو مورد دوبله شدن خودبخودی مشاهده شد و مابقی گیاهان حاصله برای دیپلویید شدن در شرایط مختلف تحت تیمار کولشیسین قرار گرفتند.