تنوع ژنتیکی و تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی جدایه‌های ویروس موزاییک ایرانی ذرت براساس پراکنش جغرافیایی، میزبان و نوع علائم

ویروس موزاییک ایرانی ذرت یک گونه منحصر به فرد در جنس نوکلئورابدوویروس می باشد. تنوع ژنتیکی جدایه های مختلف ویروس موزاییک ایرانی ذرت جمع آوری شده از مناطق جغرافیایی مختلف ایران و از میزبان های مختلف ویروس با علایم متفاوت در سال های 1394 و 1395 مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. توالی مربوط به ژن های نوکلئوکپسید، گلیکوپروتیین و یک قطعه با اندازه 500 جفت باز از ژن پلی مراز و نواحی غیر کد شونده بین ژن ها تعیین شد. تنوع ژنتیکی در نواحی ژن های نوکلئوکپسید و گلیکوپروتیین به میزان 3/1 در صد و درژن پلی مراز 8/0 درصد بود. تنوع ژنتیکی در نواحی غیرکد کننده بیشتر از نواحی ژنی بودکه در ناحیه بین ژن فسفوپروتیین و ژن 3 به بیش از 14% می رسید. در تجزیه و تحلیل های فیلوژنتیکی جدایه ها، ارتباطی بین گروه بندی فیلوژنتیکی و منطقه جغرافیایی، دامنه میزبانی و نوع علایم ویروسی دیده نشد. نسبت جانشینی های نامترادف به مترادف کمتر از یک بود که بیانگر وجود فشار انتخاب منفی بر روی ژن های مورد مطالعه بود. با توجه به این که ذرت یک گیاه وارداتی به ایران است و کشت آن در سال های اخیر توسعه یافته است به نظر می رسد ویروس موزاییک ایرانی ذرت از علف های هرز و یا میزبان های زراعی به ذرت منتقل شده است. احتمالا وابستگی شدید ویروس موزاییک ایرانی ذرت به زنجرک ناقل به عنوان تنها راه انتقال شناخته شده برای ویروس، می تواند دلیل پایین بودن تنوع ژنتیکی ویروس باشد. تنوع ژنتیکی پایین در ویروس موزاییک ایرانی ذرت، می تواند به عنوان ابزاری مفید، جهت تولید واریته هایی با مقاومت پایدار استفاده شود.