تعیین و تشخیص بیماری زوال گوجه‌فرنگی و خیار ناشی از Plectosphaerella cucumerina در ایران

در تابستان 1394، از مزارع گوجه‌فرنگی و خیار کفترک و باجگاه از استان فارس نمونه‌برداری انجام شد و گیاهانی با علائم زوال و مرگ به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از جداسازی عامل بیماری، جدایه‌های به‌دست آمده به روش تک‌اسپور جهت مطالعات ریخت‌شناختی خالص شدند. پرگنه‌های قارچ روی محیط کشت PDA تخت، لزج، نارنجی یا صورتی، میسیلیوم‌ها رویشی به هم فشرده و میسیلیوم‌های هوایی اغلب غایب و یا پراکنده بودند و کنیدیوفورها روشن، منفرد، دارای دیواره نازک بدون انشعاب یا به ندرت دارای انشعابات نامنظم: سلول کنیدیوم‌زا فیالیدیک، منفرد و صاف، فیالیدها بدون دیواره عرضی، به ندرت دارای یک دیواره نزدیک پایه و گاهی در انتها منشعب. کنیدیوم‌ها در سرهای لزج به صورت مجتمع تشکیل می‌شدند شفاف، بیضوی شکل و بتدریج در دو انتها باریک‌تر می‌شوند و فاقد دیواره و یا دیواره‌دار بودند. براساس خصوصیات ریخت‌شناسی و مولکولی بر پایه‌ی توالی‌سنجی ناحیه‌ی فاصله‌ی ترانویسی شده‌ی داخلی (ای‌تی‌اِس) جدایه‌های بدست آمده Plectosphaerella cucumerina (Lindf.) W. Gams تشخیص داده شد. بر پایه‌ی واکاوی ناحیه‌ی ای‌تی‌اس جدایه‌ها دارای تنوع نوکلئوتیدی بودند به گونه‌ای که در جدایه‌های به‌دست آمده از نواحی باجگاه و کفترک دو زیرگروه مولکولی تعیین شد. آزمون بیماریزایی با استفاده از گیاهان گوجه‌فرنگی، فلفل، هندوانه و طالبی انجام شد. سه تا چهار هفته پس از مایه‌زنی گیاهان مایه‌زنی شده علائمی مانند پژمردگی ، پوسیدگی ریشه و طوقه، کوتاه شدن طول ساقه و ریشه از خود نشان دادند. این اولین گزارش از زوال خیار و گوجه‌فرنگی ناشی از P. cucumerina از ایران همراه با بررسی خصوصیات ریخت‌شناختی، بیماریزایی و مولکولی این قارچ است.