تعیین مشخصات باکتری‌های ریزوبیا جدا شده از خاک‌های آلوده به آرسنیک در مناطق جنوب شرقی استان کردستان و تأثیر آنها بر روی رشد گیاه

باکتری­های همزیست با ریشه بقولات از ریشه گیاهان یونجه (Medicago sativa L.)، نخود (Cicer arietinum L.) و یونجه زرد (Melilotus officinalis L.) رشد کرده در خاک­های آلوده به آرسنیک در جنوب شرقی استان کردستان جداسازی گردید. جدایه­ها براساس خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی متعلق به جنس Rhizobium و Ensifer تشخیص داده شد. وجود سیستم مقاومتی به آرسنیک، سیستم ars، با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن arsC بررسی و به اثبات رسید. نرخ رشد جدایه­ها در محیط کشت YEMB به اضافه غلظت­های 400 – 100 میلی مولار آرسنات بررسی گردید. سویه­های جدا شده از یونجه (AB1، AB3)، نخود (PA2، PC2) و یونجه زرد (YA1) توانائی تحمل 350 میلی مولار آرسنات را داشتند. همچنین سویه­های AB1، PA2 و YA1 توانائی تحمل غلظت 400 میلی مولار آرسنات را داشتند. به منظور بررسی تأثیر آلودگی به آرسنیک بر روی رابطه همزیستی یونجه و نخود با باکتری­های ریزوبیا و میزان رشد گیاهان، آزمونی در قالب بلوک­های کاملاً تصادفی در سه تکرار و در پنج غلظت آرسنیک (100، 75، 50، 10 و صفر میلیگرم بر کیلوگرم خاک) و با تلقیح یا بدون تلقیح دو سویه باکتری، AB1 و PA2 انجام گردید. وزن خشک و وزن تر ریشه و اندام­های هوائی یونجه و نخود با افزایش غلظت آرسنیک در خاک کاهش یافت. نتایج نشان داد که وزن خشک و وزن تر ریشه و اندام­های هوائی هر دو گیاه در بوته­های تیمار شده توسط سویه­های باکتری بصورت معناداری بالاتر از فاکتورهای مشابه در گیاهان تلقیح نشده با باکتری بود. براساس نتایج بدست آمده سویه­های AB1 و PA2 با توانائی مقاومت به غلظت­های بالای آرسنیک به همراه گیاهان همزیست می­توانند جهت پالایش خاک­های آلوده به آرسنیک مورد استفاده قرار گیرند.