تعیین اثر عمق و شوری آب زیرزمینی بر سهم آن در تأمین نیاز آبی و رشد نهال‌های خرما با کاربرد مالچ

سطح ایستابی شور کم‌عمق و کاهش کمی و کیفی آب‌های شیرین، از مسائل مهم بخش آب‌وخاک در برخی از دشت­های مهم کشور به شمار می­آید. از همین رو، سهم آب زیرزمینی در تأمین بخشی از آب مصرفی گیاه نیز می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. هدف این بررسی دستیابی به مدل سهم آب زیرزمینی شور در تأمین آب موردنیاز نهال‌های خرما است. برای دستیابی به این هدف، آزمایش‌هایی با طرح کرت‌های دو بار خردشده در پایه بلوک‌های کامل تصادفی شامل شوری آب زیرزمینی (dS/m4> ، 8 و 12)، عمق آب زیرزمینی (cm60 و 90) و دو سطح مالچ (خاک­پوش)(مالچ برگ خردشده خرما و بدون مالچ) با سه تکرار به مدت 15 ماه اجرا شد. داده‌های جمع‌آوری شده با توجه به طرح آزمایشی، تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج حاکی از معنی‌دار بودن اثر مالچ (در سطح یک درصد) بر سهم آب زیرزمینی در تأمین نیاز آبی گیاه بود. در واقع، در تیمارهای دارای مالچ به دلیل حفظ رطوبت در خاک و نیاز کمتر به آب، سهم آب زیرزمینی نیز کمتر شد. اثر هم­زمان شوری و عمق آب زیرزمینی بر میزان سهم آب زیرزمینی در سطح پنج درصد معنی‌دار نبود. برای برآورد سهم آب زیرزمینی با توجه به هر سه این عوامل، 11 مدل ریاضی موردبررسی قرار گرفت. بهترین مدل، رگرسیون خطی چند متغیره با 6/0=r2 و معنی‌داری در سطح پنج درصد به‌دست آمد. با توجه به تأثیر هم­زمان شوری و عمق آب زیرزمینی در سطح احتمال بالای 90 درصد، امکان دستیابی به مدل دقیق­تر با استفاده از عامل جدیدی که ناشی از ضرب این دو فاکتور بود، بررسی شد. مدل درجه سه با عامل جدید (ضرب شوری و عمق آب زیرزمینی)، بهترین مدل برای دو حالت بدون مالچ و با مالچ به­ترتیب با 76/0 = r2 و 94/0=r2 بود.