تعارض دیدگاه منطق‌دانان سینوی با ابن‌سینا در تعیین جهت نتایج مختلطات شکل اول

فعلیت صغری از شروط انتاج مختلطات شکل اول است که بیش‌تر منطق‌‌‌دانان، از جمله ابن‌‌‌سینا، در بسیاری از آثار خود بدان پای‌بندند. ابن‌‌‌سینا در مبحث مختلطات شکل اول فقط در دو موضع (صغرای ممکنة ‌‌‌خاصه با کبرای وجودیه و صغرای مطلقة خاصه با کبرای موجبة ‌‌‌ضروریه)، جهت نتیجه را تابع کبری‌‌‌ ندانسته است. در حالی که بنا بر رأی خواجة ‌‌طوسی مواضع دیگری نیز وجود دارد که نتیجة تابع کبری نیست. خواجه کبرای وصفیه (یکی از دو مشروطة ‌عامه یا ‌خاصه یا یکی از دو عرفیة ‌عامه یا ‌خاصه) را نیز به این مواضع می‌افزاید. با تفحص در آثار منطق‌دانان سینوی تعداد این مواضع به 42 ضرب می‌‌‌رسد. اگرچه منطق‌دانان در تعیین جهت نتیجة 31 ضرب از این ضروب اتفاق نظر و در تعیین جهت نتیجة 11 ضرب باقی‌‌‌مانده اختلاف‌‌‌ نظر دارند، اما هیچ‌یک از آنان نتیجة این 11 ضرب را تابع کبری ندانسته‌‌‌اند. پژوهش حاضر به بررسی 31 ضرب یادشده و ضوابط و ادلة منطق‌دانان در باب جهت نتیجة آن‌ها می‌پردازد.