تطبیق مؤلفه‌های رئالیسم و کارکرد آن در داستان‌های «گیله مرد» و «میرامار»

یکی از دستاوردهای مثبت استفاده از مبانی مکتب­های ادبی، تحلیل و واکاوی دقیق متون ادبی و پی بردن به اوضاع و احوال شرایط جامعه و اعضای آن است. در جوامع ایران و مصر، با توجّه به شرایط نامناسب سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در دوران معاصر گریبان­گیر مردم این دو کشور بوده است، نویسندگانی متعهّد و مردمی ظهور کردند و با تکیه بر مؤلّفه­های مکاتب ادبی گوناگون به ویژه رئالیسم به تبیین اوضاع نامساعد پرداخته­اند و گام­هایی مهم برای آسیب­شناسی معضلات برداشته­اند. در این بین، آثار داستانی بزرگ علوی و نجیب محفوظ از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا هر دو نویسنده به خوبی با اصول داستان­نویسی و مکتب­های ادبی به ویژه رئالیسم آشنا بوده­اند و از طرفی، با حضور در اجتماع و لمس مشکلات مردم، آثاری در خور توجه خلق کرده­اند. در این مقاله، با رویکرد تطبیقی(مکتب آمریکایی) و روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مبانی رئالیستی، مقایسه­ای میان داستان «گیله مرد» از بزرگ علوی و رمان «میرامار» از محفوظ انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که به دلیل همسانی­های بافتاری جوامع ایران و مصر، در بیش‌تر موارد، دو نویسنده آراء نزدیکی به هم داشته­اند و ساختار و محتوای دو داستان دارای شباهت­های قابل توجّهی است.