تدوین و ارائه برنامه مدیریت زمین‌لغزش در دو سناریوی عادی و بحرانی در آبخیز زیارت استان گلستان

خطرات طبیعی عامل بروز خسارات و تلفات بسیاری در کشور هستند که با شناسایی مناطق مستعد وقوع آن‌ها، می‌توان آسیب‌پذیری احتمالی را تا حد زیادی کاهش داد. پهنه‌بندی خطر و خسارت زمین‌لغزش از اقدامات اولیه در کاهش خسارات جانی و مالی احتمالی و مدیریت خطر است. در این پژوهش، پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با مدل آماری دو متغیره تراکم سطح، وزن‌دهی شده با تحلیل سلسله مراتبی به منظور تعیین مناطق خطر زمین‌لغزش برای مدیریت خطر و خسارت در آبخیز زیارت گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. نقشه خسارت با ترکیب نقشه‌های شدت خطر، فراوانی عناصر در معرض خطر و درجه آسیب‌پذیری عناصر براساس معادله عمومی ریسک تهیه شد و برنامه مدیریت زمین‌لغزش در دو سناریوی عادی و بحرانی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره تدوین شد. نتایج نشان داد، 45/27 درصد از سطح حوضه مورد پژوهش در کلاس خطر زیاد و 37/4 درصد در کلاس خطر خیلی‌زیاد قرار دارد. همچنین 86/7 درصد از سطح حوضه در کلاس خسارت زیاد و 69/25 درصد در کلاس خسارت خیلی‌زیاد قرار می‌گیرد. کل خسارت اقتصادی برآورد شده در آبخیز زیارت حدود 25/2 میلیارد ریال می‌باشد، که با اعمال برنامه مدیریتی در سناریوی عادی 2/3 درصد از سطح حوضه نیاز به استراتژی اجتناب از خطر و 8/50 درصد آن (در مناطق جنگلی و مرتعی) نیاز به اقدامات کنترلی دارد. نهایتاً در سناریوی بحرانی برای قسمت میانی و نزدیک خروجی حوضه با تراکم فعالیت انسانی بالا، 3/44 درصد از سطح حوضه به اجتناب از خطر و 29 درصد به اقدامات کنترلی نیاز دارد.