تدوین مدل کیفیت زندگی بر اساس باورهای فراشناختی با میانجی‏گری استرس ادراک شده در سالمندان

هدف اصلی این پژوهش ارائه‏ ی یک مدل از باورهای فراشناختی و استرس ادراک‏شده برای کمک به فهم بهتر کیفیت زندگی سالمندان بود. بدین منظور از بین سالمندان بالای 60 سال ساکن در شهر تهران در سال ۱۳۹7، تعداد 377 نفر، به شیوه‏ی نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی-فرم کوتاه (WHOQOL-BREF)، پرسشنامه باورهای فراشناختی-30 (MCQ-30) و پرسشنامه استرس ادراک شده کوهن – نسخه 14 سوالی (PSS-14)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‏های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل مسیر با نرم‏افزارهای SPSS-20 و AMOS-20، مورد ارزیابی آماری قرار گرفت. یافته‏ها نشان داد بین متغیر استرس ادراک‏شده و کیفیت زندگی سالمندان رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین باورهای فراشناختی (شامل باورهای منفی در مورد کنترل ناپذیری، باورهای مثبت درباره‏ی نگرانی، اطمینان شناختی، نیاز به کنترل افکار) با کیفیت زندگی سالمندان رابطه منفی و معنادار وجود دارد. یافته‏ها همچنین نقش واسطه‏گری استرس ادراک‏شده در رابطه بین باورهای فراشناختی و کیفیت زندگی سالمندان را مورد تأیید قرار داد. با توجه به یافته‏های به دست آمده انتظار می‏رود آموزش راهبردهای فراشناختی به عنوان یک مکانیسم تأثیرگذار بر اصلاح باورهای فراشناختی عمل کرده و راهی مناسب برای ارتقای کیفیت زندگی سالمندان محسوب شود و می‏تواند به عنوان راهی برای پیشگیری از بیماری‏های روان‏تنی و همچنین مشکلات اجتماعی سالمندان در نظر گرفته شود. همچنین با اضافه کردن برنامه‏های مداخله‏ای در زمینه‏ی توانمندسازی سالمندان در برابر استرس می‏توان بر تأثیر این آموزش‏ها افزود.