تخمین آسیب‏ پذیری شهر گرگان در برابر زلزله با تأکید بر فاصله از تأسیسات شهری با روش منطق فازی

خطر زلزله همواره جوامع بشری را تحت‏ الشعاع خود قرار می ‏دهد و خسارات جبران‏ ناپذیری به این جوامع وارد می‏ آورد؛ بنابراین، آمادگی مقابله با این بحران از طریق شناسایی نقاط آسیب‏ پذیر و برطرف کردن آن‏ها در جهت کاهش آسیب‏ های ناشی از زلزله مؤثر است. بسیاری از شهرهای ایران بر روی پهنه‏ های با خطر نسبی متوسط و زیاد زلزله واقع شده‏ اند. شهر گرگان با جمعیتی حدود 330هزار نفر و وسعتی معادل 3600 هکتار در سال1390جزء شهرهای واقع بر روی پهنه‏ های زلزله‏ خیز با خطر نسبی زیاد است. وضعیت نامناسب استقرار تأسیسات زیربنایی شهر نقش اساسی در افزایش میزان آسیب‏های وارده به شهر در برابر زلزله دارند. در این مقاله، با استفاده از محاسبه، ترکیب و تحلیل شاخص‏ هایی همچون دسترسی به مراکز درمانی، فاصله از ایستگاه‏های آتش‏نشانی، دسترسی به فضاهای اسکان موقت و فاصله از پمپ بنزین و ایستگاه‏های تقلیل فشار گاز، میزان آسیب ‏پذیری شهر گرگان از طریق مدل منطق فازی و با استفاده از نرم ‏افزار  Arc Gisدر مواجهه با زلزله بررسی شد. با بررسی نقشه‏ ی نهایی آسیب‏ پذیری شهر گرگان، نتیجه می‏ گیریم پراکنش تأسیسات شهری در شهر گرگان به‏ خوبی انجام نگرفته و بر حسب فاصله از تأسیسات شهری، ساختمان‏های موجود در جنوب و شرق شهر شامل محله‏ های واقع در محور ناهارخوران و بلوار کاشانی در مقایسه با بقیه ‏ی محدوده‏ ی مورد مطالعه آسیب‏ پذیری بیشتری دارند که با استقرار تجهیزات و امکانات شهری در این مناطق از میزان آسیب‏ پذیری شهر در بحران زلزله کاسته خواهد شد. پراکنش مناسب تأسیسات شهری در محدوده ‏ی مرکزی شهر شامل محله‏ های واقع در محورهای گلشهر، کمربندی و امام رضا نیز باعث شده این مناطق در صورت وقوع زلزله دچار آسیب ‏پذیری کمتری شوند.