تحلیل لایه‌ای علت‌ها و پدیداری هویت‌های شیعه – ایران‌ستیز در آینده‌ی خاورمیانه با تأکید بر جامعه‌ی عراق

پدیداری هویت‌های شیعه- ایران‌ستیز، تاکنون، از پدیده‌های آشکار و هویدا در خاورمیانه بوده است. فرضیه نوشته حاضر آن است که این پدیده به درازا می‌کشد و در آینده نیز نمایان می‌شود؛ لذا این نوشتار، با در نگریستن به واقعیاتِ سامانِ خاورمیانه و کشوری چون عراق، بر اساس رویکردی آینده‌پژوهانه و کاربست روشِ باریک‌نگرِ «تحلیل لایه‌ای علت‌ها»، به دنبال پاسخ‌ دادن به این پرسش است که چرا هویت‌های شیعه- ایران‌ستیز در آینده نیز نمودار خواهند شد؟ برای یافتن پاسخ، این انگاره تقریر می‌شود که بنا به وجود سه لایه از علت‌های «ساخت اجتماعی و سیاسی»، «بافت گفتمانی» و «پرداخت افسانه‌ای» این هویت‌ها در آینده نیز سر بر خواهند کشید. این سه لایه کارکردی به‌هم‌پیوسته و درهم‌تنیده دارند؛ لایه نخست آدم‌های (سوژه‌ی) سرخورده و به ستوه آمده می‌آفریند، لایه دوم سرخوردگان را بسیج می‌کند و سرانجام، افسانه برمی‌انگیزاند و به کنش رهنمون می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که این لایه‌ها تنومند و نهادینه‌اند و به‌سادگی، موجباتِ پدیداریِ چنین هویت‌هایی را فراهم می‌آورند؛ ازاین‌رو، ایجاد تغییر در ساختارها و رفتارهای برسازنده‌ی هویت‌های شیعه – ایران‌ستیز امری ضروری و گریزناپذیر است؛ گرچه دگردیسی در لایه‌ی ساختاری نیز، به میزان فراوان، می‌تواند به‌تنهایی مانع از چنین فرجامِ تنگ و ناگواری شود