تحلیل عوامل مؤثر در آسیب‌پذیری نماهای شهر تهران با رویکرد پدافند غیرعامل با بهره‌گیری از AHP و GIS، نمونه موردی: منطقه 11 شهرداری تهران، محله امیریه

از نظر ملاحظات پدافندی، نما، ضعیف‌ترین بخش ساختمان در برابر انفجار است. نما ممکن است به صورت موضعی در واکنش به انفجار ویران شود، در نتیجه آسیب شناسی نماها می‌تواند درکاهش تلفات جانی و همچنین نحوه برخورد با بحران درهنگام تهدیدات متعارف مثمر ثمر باشد. برنامه‌ریزی معماری برای مواجهه صحیح با بحران‌های حوادث و حملات دارای موج انفجار نیازمند آسیب‌شناسی قبل از بحران است. محله امیریه که در منطقه 11 شهرداری تهران واقع شده است، یکی از قدیمی‌ترین مناطق تهران است که به‌دلیل فشردگی بافت و وجود کاربری‌های مسکونی و تجاری و اداری از تراکم جمعیتی نیز برخوردار است؛ لذا در مواقع بحران بسیار آسیب پذیر می‌باشد. در این تحقیق به چهار شاخصه اصلی نماهای معماری مانند ارتباط بنا با بافت شهری و عمر ساختمان‌ها، عناصر سازه‌ای و عناصر غیر سازه‌ای پرداخته شده است. زیر شاخصه‌ها نیز به ترتیب عبارتند از: قدمت بنا، کیفیت بنا، اندازه بلوک، ضریب اشغال، فرم بنا و بازشوها، بالکن‌ها، مصالح، روش اجرای ابنیه و بام، می باشد. ارزیابی شاخصه‌های مذکور با تحلیل سلسله مراتبی AHP انجام شده است و وزن‌دهی شاخص‌ها و اولویت‌بندی آن‌ها ابتدا با نظر هفت متخصص و سپس با کمک نرم‌افزار Expert choice انجام گرفته است. پس از دریافت شاخصه‌های با اولویت بالا، این شاخصه‌ها با استفاده از GIS مورد ارزیابی قرار گرفتند و در ضریب وزن خود ضرب شده و روی هم قرار گرفته تا نقشه‌های مناطق با آسیب پذیری بالا به‌دست آید. یافته‌های تحقیق بیانگر این نکته است که اولویت عوامل آسیب پذیری پدافندی منطقه بیشتر تحت‌تأثیر عواملی است که در درجه اول مرتبط با شاخص ترکیب ابنیه با بافت شهری و در درجه دوم عمر ساختمان‌ها است. ضمن اینکه زیر شاخصه‌ها نیز برای منطقه 11 محله امیریه اولویت‌بندی شوند.